Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP), özel gereksinimli öğrencilerin eğitim hayatında karşılaştığımız en önemli ve etkili destek mekanizmalarından biridir. Temel olarak, her öğrencinin bireysel ihtiyaçlarına, güçlü yönlerine ve ilgi alanlarına göre hazırlanmış, yasal dayanağı olan yazılı bir eğitim planı olarak tanımlanabilir.
BEP, öğrencinin okul yaşamında bir "yol haritası" işlevi görür. Sadece akademik hedefleri değil, aynı zamanda sosyal, iletişimsel, davranışsal ve bağımsız yaşam becerilerini geliştirmeye yönelik hedefleri de içerir.
BEP, Türkiye'de 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bu yasal çerçeve, özel gereksinimli her öğrencinin BEP'ten yararlanma hakkı olduğunu garanti altına alır.
BEP tek bir kişinin değil, bir ekibin eseridir. Bu ekip genellikle şu kişilerden oluşur:
Öğrencinin güçlü yönleri, ihtiyaçları, ilgi alanları ve mevcut performans düzeyi resmi ve gayriresmi ölçme araçlarıyla belirlenir.
Öğrenci için ölçülebilir, gözlenebilir, gerçekçi ve zaman sınırlı hedefler yazılır. Örneğin: "Ali, 6 ay içinde 20'ye kadar olan sayılarla eldesiz toplama işlemini %80 doğrulukla yapabilecek."
Tüm hedefler, kullanılacak yöntemler, materyaller, değerlendirme şekli ve sorumlular yazılı hale getirilir.
Plan, okul ortamında (kaynaştırma sınıfında veya özel eğitim sınıfında) ilgili öğretmenler tarafından hayata geçirilir.
Öğrencinin hedeflere ulaşma düzeyi düzenli olarak (genellikle her 2-3 ayda bir) kayıt altına alınır ve değerlendirilir.
Değerlendirme sonuçlarına göre hedefler gözden geçirilir, gerektiğinde değiştirilir veya yenileri eklenir.
Öğrencinin artık BEP'e ihtiyacı kalmadığında veya bir üst eğitim kademesine geçiş yapacağı zaman plan sonlandırılır veya yeni bir plan hazırlanır.
BEP sadece kağıt üzerinde kalan bir belge olmamalıdır. Sık karşılaşılan hatalar şunlardır:
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, özel gereksinimli bireylerin eğitim hakkına erişiminin en temel aracıdır. Kaliteli bir BEP, öğrencinin yalnızca akademik başarısını değil, yaşam kalitesini ve topluma katılımını da artırır. Başarılı bir BEP, esnek, işbirlikçi, öğrenci merkezli ve sürekli gelişime açık olmalıdır. Unutulmamalıdır ki, BEP bir sonuç değil, öğrencinin potansiyelini maksimuma çıkarmak için izlenen dinamik bir süreçtir.
