bir boyutta sabit ivmeli hareket 10. sınıf konu anlatımı

Question

Merhaba! Bu konuda, bir cismin düz bir çizgide nasıl hareket ettiğini ve hızının nasıl değiştiğini öğreneceğiz. Örneğin, düz yolda hızlanan bir araba veya yukarı doğru atılan bir topun hareketini inceleyeceğiz. Temel amacımız, bu hareketi tanımlayan ve bize cismin konumunu, hızını ve geçen süreyi ilişkilendiren basit formülleri anlamak olacak.

Answer 1

🚀 Sabit İvmeli Hareket Nedir?

Günlük hayatta birçok hareket görüyoruz. Bazıları sabit hızla giderken, bazıları hızlanıyor veya yavaşlıyor. İşte sabit ivmeli hareket, hızı düzenli olarak değişen bir harekettir. Yani, her saniye aynı miktarda hızlanırsın veya yavaşlarsın.

🚗 İvme (a) Ne Demek?

İvme, hızın ne kadar hızlı değiştiğinin bir ölçüsüdür. Eğer bir araba her saniye 2 m/s hızlanıyorsa, bu arabanın ivmesi 2 m/s²'dir. İvme pozitifse hızlanıyorsun, negatifse yavaşlıyorsun demektir.

• ➕ Pozitif İvme: Hızlanma
• ➖ Negatif İvme: Yavaşlama (Buna bazen "decelerasyon" da denir)

📏 Formüllerle Sabit İvmeli Hareket

Sabit ivmeli hareketi anlamak için bazı temel formüllerimiz var. Bunlar sayesinde hızı, mesafeyi ve zamanı hesaplayabiliriz.

• 🍎 Son Hız (v): v = v₀ + at (v₀: başlangıç hızı, a: ivme, t: zaman)
• 🍎 Yer Değiştirme (Δx): Δx = v₀t + (1/2)at²
• 🍎 Zamansız Hız Formülü: v² = v₀² + 2aΔx

💡 Örnek Soru Çözümü

Duran bir araba, 3 m/s²'lik bir ivmeyle 5 saniye boyunca hızlanıyor. Bu sürenin sonunda arabanın hızı ne olur?

Çözüm:

v₀ = 0 m/s (çünkü duruyordu)

a = 3 m/s²

t = 5 s

v = v₀ + at = 0 + (3)(5) = 15 m/s

Arabanın son hızı 15 m/s olur.

✍️ Grafikler

Sabit ivmeli hareketi grafiklerle de gösterebiliriz. En sık kullanılan grafikler şunlardır:

• 📈 Hız-Zaman Grafiği: Düz bir çizgi şeklindedir. Eğim, ivmeyi verir.
• 📐 Konum-Zaman Grafiği: Parabol şeklindedir.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

Formülleri kullanırken birimlere dikkat etmeliyiz. Hız m/s, ivme m/s², zaman saniye cinsinden olmalıdır. Ayrıca, soruda verilen bilgileri doğru anlamak çok önemlidir.

Umarım bu konu anlatımı sabit ivmeli hareketi anlamana yardımcı olmuştur. Bol bol soru çözerek konuyu pekiştirebilirsin!