📝 Birleşik Kelimelerin Yazım Kuralları
Birleşik kelimeler, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir kavramı karşılamak üzere kalıplaşmasıyla oluşur. Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre bu kelimelerin yazımında belirli kurallar bulunmaktadır.
🔍 Birleşik Kelimeler Nasıl Yazılır?
Birleşik kelimelerin bitişik mi yoksa ayrı mı yazılacağını belirlemek için aşağıdaki kuralları göz önünde bulundurmalıyız:
- ✅ Bitişik yazılan birleşik kelimeler
- ➡️ Ayrı yazılan birleşik kelimeler
🧩 Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler
Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılır:
- 📌 Birleşme sırasında ses düşmesi veya ses türemesi oluyorsa:
- pazarertesi → pazartesi
- kahvealtı → kahvaltı
- his + etmek → hissetmek (t sesi türemiş)
- 📌 Kelime, belirli kalıplaşmış birleşik fiillerden oluşuyorsa:
- varsaymak, öngörmek, vazgeçmek
- 📌 Kelime, bitki/hayvan adları veya organ adları ise:
- aslanağzı, akşamsefası, devekuşu
- karaciğer, aşık kemiği
- 📌 Alet, eşya, müzik aleti adları ise:
- uçurtma, çekyat, elektrogitar
✂️ Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda ayrı yazılır:
- 📌 Dil, din, bilim dalı isimleri:
- Türk dili, İngiliz edebiyatı, sosyal bilimler
- 📌 Renk adları:
- açık mavi, koyu yeşil, bal rengi
- 📌 Yer-yön adları:
- Orta Asya, Doğu Anadolu, Güney Amerika
- 📌 Birleşik fiillerden bazıları:
- arz etmek, alt etmek, terk etmek
🎯 Önemli İstisnalar ve Karıştırılan Örnekler
- ❌ Yanlış: her hangi, hiç bir, bir çok
- ✅ Doğru: herhangi, hiçbir, birçok
💡 İpucu: Birleşik kelimenin doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmek için, kelimenin birleşme sırasında ses değişikliği olup olmadığına bakabilirsiniz. Ses düşmesi veya türemesi varsa genellikle bitişik yazılır.
📚 Pratik Yapalım
Aşağıdaki kelimelerin doğru yazılışlarını kontrol edin:
- ➡️ Sütlaç mı? Süt laç mı? → sütlaç (bitişik)
- ➡️ Deniz altı mı? Denizaltı mı? → denizaltı (bitişik)
- ➡️ Ayak üstü mü? Ayaküstü mü? → ayak üstü (ayrı)
Bu kuralları öğrendikten sonra, yazım yanlışlarınızı büyük ölçüde azaltabilirsiniz. 📖
