Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler - Türkçe Ders Notları
📚 Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler - Türkçe Ders Notları
Sevgili öğrenciler, bu derste Türkçe yazım kurallarının önemli konularından biri olan bitişik yazılan birleşik kelimeleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Bu kuralları öğrenmek, yazı dilimizi doğru kullanmamız açısından büyük önem taşımaktadır.
🎯 Birleşik Kelime Nedir?
İki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir kavram veya nesne adı oluşturmasıyla meydana gelen sözcüklerdir. Bu sözcükler zamanla kalıplaşır ve bitişik yazılır.
✨ Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler ve Kuralları
🔹 1. Ses Düşmesi veya Türemesi Olan Birleşik Kelimeler
- 🥖 sütlü aş → sütlaç
- ❤️ kayın ana → kaynana
- ✋ ne asıl → nasıl
- 🌙 cuma ertesi → cumartesi
- 🧠 akıl erdirmek → akletmek
🔹 2. Anlam Kaymasına Uğrayan Birleşik Kelimeler
- 👨⚕️ hastaları iyi eden → hekim
- 👨🍳 ateşte pişiren → aşçı
- 🛌 gece yatılan yer → yatak
- ✍️ yazı yazılan araç → yazıtaşı
🔹 3. Tür Değiştiren Birleşik Kelimeler
- 🌊 deniz yolu → denizyolu (isim)
- 📝 el yazısı → elyazısı (isim)
- 🏠 ev işi → evişi (isim)
🔹 4. Kurallı Birleşik Fiiller
- 🤔 düşüne yazı → düşüneyazmak
- 👀 baka kal → bakakalmak
- 📥 alı ver → alıvermek
- 🏃 koşu dur → koşudurmak
🔹 5. Belirli Kalıplaşmış İsimler
- 🐄 baş + para → başpara
- 👶 aş + evi → aşevi
- 🏛️ devlet + ler → devletler
- 👑 hanım + eli → hanımeli
💡 Önemli Uyarılar
- ⚠️ Birleşik kelimelerde ses olayları (düşme, türeme) mutlaka kontrol edilmelidir
- ⚠️ Kelimenin anlamı değişmişse genellikle bitişik yazılır
- ⚠️ Kalıplaşmış ifadeler TDK yazım kılavuzundan kontrol edilmelidir
- ⚠️ Yardımcı fiillerle yapılan birleşik fiiller genellikle ayrı yazılır
📖 Örnek Cümleler
- "Dedem her sabah hanımeli çayı içer."
- "Yeni aldığım ateşböceği kitabını çok beğendim."
- "Kuşburnu marmelatı kışın en sevdiğim kahvaltılığıdır."
- "Çocuk parkta oynarken düşeyazdı."
📚 Ödev: Aşağıdaki kelimelerin bitişik mi ayrı mı yazıldığını araştırınız: ayakkabı, göz yaşı, gecekondu, suç üstü, mirasyedi, açıkgöz
Bir sonraki derste ayrı yazılan birleşik kelimeleri işleyeceğiz. Görüşmek üzere! 👋
