📝 Biyografi ve Otobiyografi: Hayat Hikayeleri
Edebiyat dünyasında, bir kişinin hayatını anlatan yazılara yaşam öyküsü denir. Bu türün en yaygın iki çeşidi ise biyografi ve otobiyografidir. Gelin, bu iki türü yakından tanıyalım.
👤 Biyografi (Yaşam Öyküsü)
Biyografi, başka bir kişinin hayatını anlatan yazı türüdür. Yazar, anlattığı kişiyi dışarıdan bir gözle, tarafsız ve gerçeklere dayanarak ele alır.
- ✅ Yazar: Anlatılan kişinin kendisi değildir.
- ✅ Anlatım: Üçüncü kişi ağzından yazılır (O, yaptı... O, dedi... gibi).
- ✅ Nesnellik: Belgelere, tanıklıklara ve kanıtlara dayandığı için nesnel bir anlatımı vardır.
- ✅ Amaç: Okuyucuya, anlatılan kişinin hayatı, kişiliği ve başarıları hakkında doğru bilgiler vermektir.
Örnek: "Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını araştıran bir yazarın onun hakkında yazdığı kitap bir biyografidir."
🖊️ Otobiyografi (Öz Yaşam Öyküsü)
Otobiyografi, bir kişinin kendi hayatını kendisinin anlattığı yazı türüdür. Kişi, kendi gözüyle yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini aktarır.
- ✅ Yazar: Anlatılan kişinin kendisidir.
- ✅ Anlatım: Birinci kişi ağzından yazılır (Ben, yaptım... Bana, dedi... gibi).
- ✅ Öznellik: Kişinin kendi bakış açısını yansıttığı için öznel bir anlatımı vardır.
- ✅ Amaç: Kişinin kendi hayatını, iç dünyasını ve deneyimlerini okurla paylaşmasıdır.
Örnek: "Aziz Sancar'ın kendi çocukluğunu, eğitim hayatını ve Nobel ödülüne giden yolda yaşadıklarını kendi kaleminden anlattığı kitap bir otobiyografidir."
🎯 Karşılaştırmalı Tablo
İki tür arasındaki temel farkları bir tabloda görelim:
- 📌 Yazar: Biyografi'de Başkası | Otobiyografi'de Kişinin Kendisi
- 📌 Anlatıcı: Biyografi'de 3. Kişi (O) | Otobiyografi'de 1. Kişi (Ben)
- 📌 Bakış Açısı: Biyografi'de Nesnel | Otobiyografi'de Öznel
- 📌 Kaynak: Biyografi'de Belge, Kanıt, Araştırma | Otobiyografi'de Kişinin Kendi Hafızası
💡 Unutma!
Bir yazının biyografi mi yoksa otobiyografi mi olduğunu anlamak için kendine şu soruyu sor: "Bu hayat hikayesini kim yazmış?" Cevap, türü belirlemende en büyük yardımcın olacak!
