# Bruner Bilişsel Gelişim Kuramı (Eylemsel, İmgesel, Sembolik)
🧠 Bilişsel Gelişimin Üç Aşaması: Bruner'in Öğrenme Teorisi
Jerome Bruner, bilişsel gelişim alanında önemli katkılar sunan Amerikalı bir psikologdur. Piaget'in aksine, Bruner bilişsel gelişimi yaşa bağlı evreler yerine, temsil sistemlerine dayalı aşamalar olarak ele almıştır. Ona göre bireyler bilgiyi işlerken ve dünyayı anlamlandırırken üç farklı temsil sistemi kullanırlar.
🎯 Bruner Kuramının Temel İlkeleri
- ✅ Kültürün Önemi: Bilişsel gelişim kültürel bağlamdan bağımsız değildir
- ✅ Dil ve Düşünce İlişkisi: Dil, bilişsel süreçleri şekillendirir
- ✅ Yapılandırmacı Yaklaşım: Öğrenme aktif bir süreçtir
- ✅ Zihinsel Yapılar: Bilgi zihinde organize edilir
🔄 Bruner'in Bilişsel Gelişim Aşamaları
1. 👐 Eylemsel (Enaktif) Temsil Aşaması
Bu ilk aşamada birey, çevresini fiziksel eylemler yoluyla öğrenir. Bebekler ve küçük çocuklar nesneleri elleriyle tutarak, hareket ettirerek, dokunarak öğrenirler. Eylem, düşüncenin yerini alır.
- 🔹 Yaş Aralığı: 0-1 yaş (ancak tüm yaşlarda kullanılabilir)
- 🔹 Temsil Biçimi: Fiziksel hareketler ve motor beceriler
- 🔹 Örnek: Bisiklet sürmeyi öğrenmek, yemek yapmak, müzik aleti çalmak
2. 🖼️ İmgesel (İkonik) Temsil Aşaması
Bu aşamada birey, bilgiyi zihinsel imgeler ve duyusal izlenimler yoluyla temsil eder. Çocuklar nesneleri görsel olarak hatırlar ve zihinlerinde canlandırabilirler.
- 🔹 Yaş Aralığı: 1-6 yaş (tüm yaşlarda kullanılır)
- 🔹 Temsil Biçimi: Görsel imgeler, resimler, zihinsel canlandırmalar
- 🔹 Örnek: Bir haritayı okumak, bir yeri zihinde canlandırmak, fotoğraf çekmek
3. 🔤 Sembolik (Semiyotik) Temsil Aşaması
Bu en gelişmiş aşamada birey, bilgiyi dil, matematiksel semboller ve diğer soyut sistemler aracılığıyla temsil eder. Soyut düşünme ve mantıksal akıl yürütme bu aşamada mümkün hale gelir.
- 🔹 Yaş Aralığı: 7 yaş ve üzeri
- 🔹 Temsil Biçimi: Dil, matematiksel semboller, mantık sistemleri
- 🔹 Örnek: Bir roman okumak, matematik problemi çözmek, felsefi tartışma yapmak
📊 Bruner ve Piaget Karşılaştırması
Bruner'in kuramı Piaget'ten bazı önemli noktalarda ayrılır:
- 🧩 Evrelerin Doğası: Piaget evreleri yaşa bağlı ve sabit görürken, Bruner temsil sistemlerinin esnek olduğunu savunur
- 🧩 Kültürün Rolü: Bruner, kültürün bilişsel gelişimdeki rolüne daha fazla vurgu yapar
- 🧩 Dilin Önemi: Bruner için dil, bilişsel gelişimin merkezindedir
- 🧩 Öğretim Yaklaşımı: Bruner "iskele kurma" (scaffolding) kavramını geliştirmiştir
🏫 Eğitimde Bruner Kuramının Uygulamaları
Bruner'in kuramı eğitim alanında önemli uygulamalara yol açmıştır:
- 🎓 Spiral Müfredat: Konular basitten karmaşığa, somuttan soyuta doğru spiral bir şekilde tekrarlanır
- 🎓 Keşfederek Öğrenme: Öğrencilerin aktif katılımı ve keşfi teşvik edilir
- 🎓 İskele Kurma (Scaffolding): Öğretmen, öğrencinin ihtiyaç duyduğu desteği sağlar ve zamanla bu destek azaltılır
- 🎓 Çoklu Temsil: Aynı kavram farklı temsil biçimleriyle (eylemsel, imgesel, sembolik) sunulur
💡 Öğretmenler İçin Pratik Öneriler
- 🌟 Soyut kavramları öğretirken somut materyaller kullanın
- 🌟 Görsel araçlardan (resimler, diyagramlar, grafikler) yararlanın
- 🌟 Öğrencilerin fiziksel olarak katılabileceği etkinlikler planlayın
- 🌟 Sembolik temsile geçişte dil becerilerini geliştirici çalışmalar yapın
- 🌟 Öğrenme sürecinde kültürel bağlamı dikkate alın
Bruner'in bilişsel gelişim kuramı, öğrenmenin aktif ve yapılandırılmış bir süreç olduğunu vurgulayarak modern eğitim yaklaşımlarına önemli katkılar sunmuştur. Öğretmenler, bu kuramın ilkelerini sınıf içi uygulamalarında kullanarak öğrencilerin bilişsel gelişimlerini destekleyebilirler.
