Çekirdek kavramını ilk ortaya atan kimdir (Rutherford)

Question

Atomun yapısıyla ilgili çekirdek kavramını Rutherford'un ortaya attığını biliyorum ama bu fikir aklına tam olarak nasıl geldi? Altın levha deneyinin sonuçlarını nasıl yorumladı da atomun büyük bir kısmının boşluk olduğu ve merkezde yoğun bir çekirdek bulunduğu sonucuna vardı? Bu çıkarımı yaparken hangi gözlemlerden yararlandı?

Answer 1

📚 Çekirdek Kavramının Tarihsel Keşfi

Atomun yapısındaki çekirdek kavramını ilk ortaya atan kişi, Yeni Zelandalı fizikçi Ernest Rutherford'dur. 🎯 Bu çığır açıcı keşif, 1911 yılında gerçekleştirdiği ünlü altın folyo deneyi (Geiger-Marsden deneyi) sonucunda ortaya çıkmıştır.

🔬 Rutherford'un Altın Folyo Deneyi (1911)

Rutherford ve asistanları Hans Geiger ile Ernest Marsden, ince bir altın folyo üzerine alfa parçacıkları (helyum çekirdekleri) gönderdiler. O zamanlar geçerli olan "üzümlü kek modeli"ne (Thomson modeli) göre, bu pozitif yüklü parçacıkların hemen hemen tamamının folyodan sapmadan geçmesi bekleniyordu.

Ancak deneyin sonuçları şaşırtıcıydı:

• ✅ Alfa parçacıklarının çoğunluğu folyodan hiç sapmadan veya çok az saparak geçti.
• ⚠️ Bazı parçacıklar küçük açılarla saptı.
• 🎯 Çok az sayıda alfa parçacığı ise neredeyse 180 derece gibi büyük açılarla geri sekiyordu!

Rutherford bu durumu şu şekilde yorumladı: "Bu, bir mendile 15 inç'lik bir top mermisi attığınızda, top mermisinin size geri dönmesi kadar inanılmaz bir şey."

💡 Rutherford Atom Modeli ve Çekirdek Kavramı

Bu beklenmedik sonuçlar, Rutherford'u yeni bir atom modeli önermeye itti:

• 🧠 Atomun kütlesinin neredeyse tamamı ve pozitif yükün tamamı, atomun merkezinde çok küçük bir bölgede (çekirdek) toplanmıştır.
• ⚡ Çekirdeğin etrafında, ondan çok uzakta, negatif yüklü elektronlar bulunur ve bu elektronlar çekirdeğin etrafında döner.
• 🕳️ Atom büyük oranda boşluktan oluşmaktadır. Bu nedenle alfa parçacıklarının çoğu folyodan etkilenmeden geçebilmiştir.
• 🔴 Sadece çekirdeğin çok yakınından geçen veya ona doğrudan çarpan pozitif yüklü alfa parçacıkları, güçlü itme kuvveti nedeniyle büyük açılarla sapmıştır.

Bu model, atomun yapısını anlamada devrim niteliğindeydi ve modern nükleer fiziğin temelini oluşturdu. Rutherford'un bu keşfi, onu "atom çekirdeğinin babası" olarak anılmasını sağlamıştır.