Coğrafyanın Temel Bölümleri
Coğrafya, yeryüzünü ve insanın onunla olan ilişkisini inceleyen bir bilimdir. Bu geniş kapsamı nedeniyle iki ana bölüme ayrılır. Aşağıdaki şema, coğrafyanın bu temel bölümlerini ve alt dallarını göstermektedir.
1. Fiziki Coğrafya
Yeryüzünün fiziksel özelliklerini, doğal ortamı ve bu ortamı şekillendiren süreçleri inceler. İnsan etkisinden bağımsız, doğal sistemlere odaklanır.
- Jeomorfoloji: Yeryüzü şekillerini (dağ, ova, plato, vadi vb.) oluşum süreçleriyle birlikte inceler.
- Klimatoloji: İklim elemanlarını, iklim tiplerini, iklimin dağılışını ve iklim değişikliklerini araştırır.
- Hidrografya: Okyanuslar, denizler, göller ve akarsular gibi su kütlelerini ve bunların özelliklerini konu edinir.
- Biyocoğrafya: Bitki ve hayvan topluluklarının dağılışını ve bu dağılışı etkileyen faktörleri inceler. Bunun altında:
- Zoocoğrafya (Hayvan Coğrafyası)
- Fitocoğrafya (Bitki Coğrafyası) yer alır.
2. Beşeri ve Ekonomik Coğrafya
İnsan faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin mekânsal dağılışını, neden ve sonuçlarıyla birlikte ele alır.
- Nüfus Coğrafyası: Nüfusun dağılışı, yoğunluğu, göçler, nüfusun yapısal özellikleri gibi konuları inceler.
- Yerleşme Coğrafyası: Kır ve kent yerleşmelerinin kuruluş yerleri, dağılışı ve gelişimini araştırır.
- Tarım Coğrafyası: Tarımsal faaliyetlerin türlerini, dağılışını ve bunu etkileyen faktörleri konu edinir.
- Sanayi Coğrafyası: Sanayinin dağılışını, ham madde, enerji kaynakları ve sanayi türlerini inceler.
- Ulaşım Coğrafyası: Ulaşım ağlarını, hatlarını ve ulaşım türlerinin dağılışını ve etkilerini araştırır.
- Turizm Coğrafyası: Turizm faaliyetlerinin dağılışını, turizmi etkileyen doğal ve beşeri faktörleri inceler.
- Siyasi Coğrafya: Devletlerin sınırları, jeopolitik konumları ve siyasi olayların mekânsal etkileri ile ilgilenir.
Önemli Not: Bu iki ana bölüm birbirinden kesin çizgilerle ayrılmaz. Örneğin, bir bölgedeki tarım faaliyetleri (Beşeri Coğrafya) o bölgenin iklimi ve toprak yapısına (Fiziki Coğrafya) sıkı sıkıya bağlıdır. Coğrafyacılar, olayları bütüncül bir bakış açısıyla anlamak için bu iki alanın verilerini birlikte kullanır.
