de da nın yazımı test

Question

Bu konuyu anlamakta gerçekten zorlanıyorum. Cümle içinde "de" ve "da"yı ayrı mı yoksa bitişik mi yazmam gerektiğini karıştırıyorum. Özellikle "bağlaç olan de/da" kuralını uygularken sürekli hata yapıyorum.

Answer 1

📝 "de" ve "da"nın Yazımı Test Konu Anlatımı

Bu ders notunda, Türkçede sıkça karıştırılan "de" ve "da" bağlacı ile "-de" ve "-da" eklerinin yazım kurallarını öğreneceğiz. Bu kuralları anlamak, yazım yanlışlarını önlemek için çok önemlidir.

🎯 1. Durum Eki Olan "-de" / "-da"

Bu ek, bir ismin sonuna gelir ve bulunma, kalma anlamı katarken ayrı yazılmaz. Eğer bu eki kaldırdığınızda cümlenin anlamı bozuluyorsa, bu bir ek'tir ve bitişik yazılır.

• 📌 Kural: Cümle içinde "-de"yi kaldırdığında anlam bozulur.
• 📌 Kural: Ünsüz sertleşmesi (p,ç,t,k) olabilir. Örneğin: "kitap" -> "kitapta"

Örnekler:

• ✅ Evde kimse yoktu. ("Ev kimse yoktu" anlamsız olur.)
• ✅ Kalemim çantda kalmış. ("Kalemim çanta kalmış" anlamsız olur.)
• ✅ Sinemda onu gördüm.

🎯 2. Bağlaç Olan "de" / "da"

Bu sözcük, cümleye "dahi, bile, üstelik, ayrıca" gibi anlamlar katar. Her zaman ayrı yazılır ve "-te, -ta" şekli yoktur.

• 📌 Kural: Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı daralır ama yapısı bozulmaz.
• 📌 Kural: Her zaman "de" ve "da" olarak yazılır; "te" veya "ta" olmaz.

Örnekler:

• ✅ O da bizimle gelecek. ("O bile/bizimle gelecek" anlamı var. "O bizimle gelecek" de anlamlı.)
• ✅ Kitabı okudum de özetini çıkardım. ("...okudum ayrıca özetini çıkardım")
• ✅ Senin fikrin de çok değerli.

🧠 Pratik Test Yöntemi

Bir cümlede "de/da" yazımında kararsız kaldığında şu yöntemi uygula:

1. ➡️ Cümledeki "de/da"yı zihninde çıkar.
2. ➡️ Cümlenin anlamı bozuluyor mu?
• ✅ Bozuluyorsa → Ektir, bitişik yazılır. (Evde)
• ✅ Bozulmuyorsa ama anlam eksiliyorsa → Bağlaçtır, ayrı yazılır. (O da)
3. ➡️ "de/da" yerine "dahi, bile" kelimelerini koymayı dene. Cümle anlamlı oluyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır.

✍️ Test Edelim!

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru yazımı getirin.

• 1. Ayakkabılarım dolap_____ kaldı. (-da mı? da mı?)
• 2. Ben _____ onu çok seviyorum. (-de mi? de mi?)
• 3. Okul_____ ki en sevdiğim ders matematikti. (-da mı? da mı?)
• 4. Bu konuyu anladım _____ sorun kalmadı. (-de mi? de mi?)

Cevap Anahtarı: 1. dolapta (Ektir, bitişik), 2. Ben de (Bağlaçtır, ayrı), 3. Okuldaki (Ektir, bitişik), 4. anladım de (Bağlaçtır, ayrı)

💡 Unutma: Bu kuralı öğrenmenin en iyi yolu bol bol pratik yapmak ve okumaktır. Zamanla doğru kullanım otomatikleşecektir.