Difüzyon ve ozmoz, madde taşınmasında rol oynayan iki önemli fiziksel süreçtir. Her ikisi de maddelerin yüksek konsantrasyonlu bölgeden düşük konsantrasyonlu bölgeye hareketini ifade eder, ancak aralarında temel farklar bulunmaktadır.
Difüzyon, maddelerin çözücü (su gibi) veya çözünen (şeker, tuz gibi) parçacıklarının yüksek konsantrasyonlu bölgeden düşük konsantrasyonlu bölgeye doğru kendiliğinden yayılmasıdır. Bu süreçte herhangi bir yarı geçirgen zar bulunmaz.
Ozmos, su gibi çözücü moleküllerin yarı geçirgen bir zar üzerinden, düşük çözünen konsantrasyonlu bölgeden yüksek çözünen konsantrasyonlu bölgeye doğru net hareketidir.
Difüzyon ve ozmos, canlı sistemlerde madde alışverişinin temelini oluşturur. Ozmos özellikle bitki köklerinin su emilimi, hayvan hücrelerinin osmotik dengede kalması gibi hayati süreçlerde kritik rol oynar.
Difüzyon genel bir yayılma süreci iken, ozmos özel olarak suyun yarı geçirgen zar üzerinden difüzyonudur. Her iki süreç de konsantrasyon gradienti yönünde gerçekleşir ve enerji gerektirmez.
