Geometride dikme, bir doğruya veya bir doğru parçasına dik olan başka bir doğru veya doğru parçasıdır. Dikmeyi çizmek için genellikle aşağıdaki araçlar kullanılır.
1. Cetvel ve Pergel
Bu, dikme çizmenin en klasik ve kesin yoludur. Bir doğruya, üzerindeki bir noktadan dikme çizmek için şu adımlar izlenir:
- Cetvelle verilen doğruyu çizin.
- Dikmenin çıkacağı noktayı (P noktası) işaretleyin.
- Pergelinizi, P noktasının doğrunun iki tarafında kesişecek şekilde bir yay çizebilecek genişlikte açın.
- P noktası merkez olacak şekilde, doğruyu A ve B noktalarında kesecek bir yay çizin.
- Pergelinizin açıklığını biraz daha arttırın. Sırasıyla A ve B noktalarını merkez alarak, birbirlerini kesen iki yay daha çizin. Bu yayların kesiştiği noktaya C diyin.
- Cetvelinizle P ve C noktalarını birleştirin. Çizdiğiniz PC doğrusu, orijinal doğruya dikmedir.
2. Gönye
Gönye, dikme çizmek için en pratik araçtır. Genellikle iki çeşidi vardır: 45-45-90 ve 30-60-90 üçgeni şeklinde olanlar. Bir doğruya dikme çizmek için:
- Gönyenizin dik kenarlarından birini, verilen doğrunun üzerine gelecek şekilde yerleştirin.
- Cetveli, gönyenin diğer dik kenarına dayayarak sabitleyin.
- Cetveli sabit tutarak gönyeyi kaydırın, böylece gönyenin diğer dik kenarı dikmenin geçmesini istediğiniz noktadan (P noktası) geçsin.
- Bu pozisyondayken, gönyenin kenarı boyunca çizgi çizerseniz, bu çizgi orijinal doğruya diktir.
3. Dijital Çizim Yazılımları
Bilgisayar ortamında GeoGebra, AutoCAD gibi programlarla dikme çizmek çok daha kolaydır. Genellikle araç çubuğunda "Dikme" (Perpendicular Line) seçeneği bulunur. Bu seçenek seçildikten sonra, önce dikmenin çıkacağı nokta, sonra da dik olunacak doğru tıklanır ve yazılım dikmeyi otomatik olarak oluşturur.
Özetle: Dikme çizmek için en temel araçlar cetvel ve pergel iken, en hızlı ve pratik çözüm gönye kullanmaktır. Dijital ortamlarda ise bu işlem yazılım tarafından otomatikleştirilmiştir.
