Bu başlık, dini bir uygulamaya yönelik pratik bir soru içermektedir. Bir ders konusu değil, günlük hayatta karşılaşılan dini/ilmihal bir konudur. Bu nedenle DURUM B (Genel Kültür/Haber/Sanat) kapsamında, konuyu açıklayıcı ve bilgilendirici bir makale/blog yazısı formatında hazırlanacaktır.
Ramazan ayında oruç tutan Müslümanlar için günlük alışkanlıklar, ibadetin sahih olup olmadığı noktasında sorgulanır. Bunlardan biri de diş temizliğidir. Özellikle "Macunsuz diş fırçalamak orucu bozar mı?" sorusu, sıkça gündeme gelir. Bu yazıda, İslami kaynaklar ve fıkhi görüşler ışığında bu sorunun cevabını ele alacağız.
Orucun temel prensibi, imsak vaktinden iftar vaktine kadar yemek, içmek ve cinsel ilişkiden bilinçli olarak uzak durmaktır. Fıkıh âlimleri, bu temel ilkeyi bozabilecek durumları detaylandırmıştır. Diş fırçalama konusu da bu kapsamda "ağızdan vücuda bir şeyin geçip geçmemesi" bağlamında tartışılmıştır.
İslam alimlerinin büyük çoğunluğu, macunsuz diş fırçalamanın orucu bozmadığı görüşündedir. Hatta Hz. Peygamber'in (s.a.v.) oruçluyken misvak kullandığına dair hadisler bu konuda temel dayanaktır. Misvak, doğal bir diş temizleme aracıdır ve fırçalama işlevi görür.
Oruçluyken diş temizliği yaparken, orucun sıhhatini korumak için bazı hususlara dikkat etmek gerekir:
Fırçalama sonrası ağızda kalan suyu veya tükürüğü yutmak, orucu bozar. Bu nedenle ağzı iyice çalkalayıp tükürmek ve yutmadığından emin olmak gerekir. Hanefi mezhebine göre, hatalıyla (unutarak) yutmak orucu bozmaz, ancak kasten yutmak bozar.
Asıl tartışma diş macunundadır. Macunun içeriğindeki kimyasalların veya tadının boğaza kaçması/ yutulması ihtimali yüksektir. Bu nedenle çoğu alim, ihtiyaten macun kullanılmamasını tavsiye eder.
Abdest alırken yapılan ağzı çalkalama ve buruna su çekme işlemi oruçlu iken de yapılabilir, ancak aşırıya kaçılmamalıdır. Suyun boğaza veya genize kaçma ihtimaline karşı dikkatli olunmalıdır.
Macunsuz diş fırçalamak, dikkatli bir şekilde yapıldığında ve su yutulmadığında, İslam alimlerinin çoğunluğuna göre orucu bozmaz. Hatta ağız temizliği, oruçlunun ağız kokusunu gidermek (halef) adına tavsiye edilen bir davranıştır. Ancak diş macunu kullanımında ihtiyatlı davranmak ve mümkünse iftar sonrasına ertelemek en doğru yaklaşım olacaktır. Kişi, kendi mezhebinin görüşlerini de dikkate alarak ve en önemlisi, ibadetini gönül rahatlığıyla yapabilmek için şüpheli durumlardan uzak durarak hareket etmelidir.
Not: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır. Kişisel dini sorumluluklarınız için en doğru bilgiyi, güvenilir din alimlerinden ve ilmihal kitaplarından edinmeniz önerilir.
