Disakkaritler, iki adet monosakkarit biriminin bir araya gelmesiyle oluşan karbonhidratlardır. Bir glikozit bağı kurulurken bir molekül su açığa çıkar. Bu olaya dehidrasyon sentezi denir.
1. Disakkaritler nasıl oluşur?
Disakkaritler, iki monosakkaritin dehidrasyon sentezi (kondenzasyon) reaksiyonu ile birleşmesi sonucu oluşur. Bu reaksiyonda iki şeker molekülü arasında bir bağ kurulur ve bir su molekülü açığa çıkar. Genel formül şu şekildedir:
Monosakkarit + Monosakkarit → Disakkarit + Su
2. Disakkaritler vücudumuzda nasıl sindirilir?
Disakkaritler, ince bağırsakta bulunan özel enzimler tarafından yapı taşları olan monosakkaritlere parçalanır (hidroliz).
3. Laktoz intoleransı nedir?
Laktoz intoleransı, ince bağırsakta laktaz enziminin yeterince üretilememesi durumudur. Bu enzim eksikliğinde, süt ve süt ürünlerinde bulunan laktoz disakkariti parçalanamaz. Parçalanamayan laktoz, bağırsaklarda su çekilmesine ve bakteriler tarafından fermente edilmesine neden olur. Bu da gaz, şişkinlik, karın ağrısı ve ishal gibi belirtilere yol açar.
4. Disakkaritlerin kimyasal formülü nedir?
Disakkaritlerin genel kimyasal formülü \( C_{12}H_{22}O_{11} \) şeklindedir. İki monosakkarit (\( C_6H_{12}O_6 \)) birleşirken bir su molekülü (\( H_2O \)) kaybedildiği için formülde hidrojen ve oksijen atomu sayısı azalır.
5. Disakkaritler suda çözünür mü?
Evet, disakkaritlerin çoğu suda iyi çözünür. Bunun nedeni, yapılarında bulunan çok sayıda hidroksil (-OH) grubunun su molekülleri ile hidrojen bağı kurmasıdır. Bu özellikleri sayesinde hücreler arasında kolaylıkla taşınabilirler.
6. Sakkaroz neden indirgen bir şeker değildir?
İndirgen şekerler, serbest bir aldehit veya keton grubuna sahip olan şekerlerdir. Sakkarozu oluşturan glikoz ve fruktoz moleküllerinin indirgen grupları (glikozun aldehit grubu ve fruktozun keton grubu), glikozit bağının kurulması sırasında birbirlerine bağlanır. Bu nedenle sakkaroz molekülünde serbest halde bir indirgen grup kalmaz ve indirgen özellik göstermez.
