📚 Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nedir?
Cümlede yönelme, bulunma, ayrılma (çıkma) anlamları katan ve yükleme sorulan "neye?, kime?, nerede?, nereden?, kimden?" gibi sorularla bulunan ögelere dolaylı tümleç denir. Dilbilgisindeki diğer adı yer tamlayıcısı'dır.
🎯 Dolaylı Tümlecin Görevi
Dolaylı tümleç, cümledeki eylemin neye/kime yöneldiğini, nerede/nereden gerçekleştiğini veya nereden/kimden ayrıldığını belirterek anlamı zenginleştirir.
🔍 Dolaylı Tümleç Nasıl Bulunur?
Dolaylı tümleci bulmak için yükleme aşağıdaki sorular sorulur:
- ➡️ Yönelme: "Neye?", "Kime?"
- 📍 Bulunma: "Nerede?", "Kimde?"
- 🚪 Ayrılma (Çıkma): "Nereden?", "Kimden?"
📖 Dolaylı Tümleç Örnekleri
🎯 Yönelme (-e/-a Hali) Örnekleri
- 📌 Kitabı arkadaşıma verdim. (Kime verdim? → arkadaşıma)
- 📌 Yarın Ankara'ya gideceğiz. (Nereye gideceğiz? → Ankara'ya)
- 📌 Tüm ödevleri sana bırakıyorum. (Kime bırakıyorum? → sana)
📍 Bulunma (-de/-da Hali) Örnekleri
- 📌 Bahçede oynuyorlar. (Nerede oynuyorlar? → bahçede)
- 📌 Kalemlerim çantanda kalmış. (Nerede kalmış? → çantanda)
- 📌 Toplantıda bu konuyu konuşacağız. (Nerede konuşacağız? → toplantıda)
🚪 Ayrılma (-den/-dan Hali) Örnekleri
- 📌 Okuldan erken çıktım. (Nereden çıktım? → okuldan)
- 📌 Bu haberi ablamdan duydum. (Kimden duydum? → ablamdan)
- 📌 İstanbul'dan ayrıldık. (Nereden ayrıldık? → İstanbul'dan)
💡 Önemli Uyarılar
- ✅ Dolaylı tümleçler genellikle -e, -a, -de, -da, -den, -dan eklerini alır.
- ✅ "Nereye, nerede, nereden" sorularına cevap veren kelimeler her zaman dolaylı tümleç olmayabilir. Cümlenin anlamına dikkat etmek gerekir.
- ✅ Bazı durumlarda dolaylı tümleç, cümlede açıkça yazılmayabilir (gizli dolaylı tümleç).
🧠 Kısa Bir Özet
Dolaylı tümleç, bir eylemin yöneldiği, bulunduğu veya ayrıldığı yeri gösteren ögedir. Cümleye "neye/kime, nerede/kimde, nereden/kimden" sorularını sorarak kolayca bulabilirsin.
