Bu soru, yüzyıllardır hem mutfaklarda hem de bilimsel tartışmalarda yer alıyor. Cevap ise bakış açınıza göre değişiyor! Gelin, bu ilginç konuyu birlikte inceleyelim.
Botanik (bitki bilimi) açısından bakıldığında, domates tartışmasız bir meyvedir. Çünkü botanikte meyve, çiçeğin yumurtalığından gelişen ve tohumları içeren yapıdır. Domates de tam olarak bu tanıma uyar: bir çiçeğin yumurtalığından oluşur ve içinde sayısız tohum bulundurur.
Bu tanıma göre; biber, salatalık, kabak ve patlıcan da teknik olarak birer meyvedir. Hatta fasulye ve bezelye kabukları bile "meyve" kategorisine girer. Bilim dünyası için bu net bir sınıflandırmadır.
Mutfakta ve günlük hayatta ise sınıflandırma tat, kullanım şekli ve yemek kültürü üzerinden yapılır. Sebzeler genellikle:
Domates, tuzlu yemeklerde, soslarda ve salatalarda kullanıldığı için mutfak geleneğinde hep "sebze" olarak anılmıştır. Bu ayrım pratik ve kültürel bir ayrımdır.
Bu tartışma 1893 yılında ABD'de tarihi bir davaya konu oldu. Sebzeler gümrük vergisine tabiyken, meyveler değildi. İthalatçı John Nix, domatesin meyve olduğunu ve vergiden muaf tutulması gerektiğini iddia ederek dava açtı.
Yüksek Mahkeme'nin kararı ise mutfak kültüründen yana oldu: Domates, sebzeler gibi yemeklerde kullanıldığı için "sebze" sayılmalı ve gümrük vergisine tabi olmalıydı. Yani mahkeme, botanik tanımı değil, halkın ortak kullanımını esas aldı.
Özetlemek gerekirse:
Bu durum, dilin ve kültürün bilimsel sınıflandırmayı nasıl şekillendirebileceğinin harika bir örneği. Bir dahaki sefere domates dilimlerken, hem bir meyve hem de bir sebze yediğinizi bilerek keyfini çıkarabilirsiniz!
Not: Bu içerik genel kültür amaçlı hazırlanmıştır. Botanik dersleri için lütfen akademik kaynaklara başvurunuz.
