📁 Dosya Uzantıları ve Anlamları
Dosya uzantıları, bir dosyanın adından sonra gelen nokta (.) işareti ile ayrılmış harf veya harf gruplarıdır. Bu uzantılar, dosyanın hangi türde olduğunu ve hangi programlarla açılabileceğini belirler. 🎯
📝 Metin Dosyaları
- .txt (Text File): 🗒️ En basit metin dosyası formatıdır. Sadece düz yazı içerir; kalın, italik gibi biçimlendirmeleri desteklemez. Not Defteri (Notepad) gibi basit metin düzenleyicilerle açılabilir.
🖼️ Görsel (Resim) Dosyaları
- .jpg veya .jpeg (Joint Photographic Experts Group): 📸 Sıkıştırılmış bir resim formatıdır. Özellikle fotoğraflar için idealdir. Fazla renk ve detay bilgisini küçük dosya boyutunda saklayabilir, ancak sıkıştırma nedeniyle kalitede biraz kayıp olabilir.
- .png (Portable Network Graphics): 🖌️ Genellikle web grafikleri, logolar ve arka planı şeffaf olması gereken resimler için kullanılır. ".jpg"den farklı olarak kayıpsız sıkıştırma kullanır, bu da kalitenin korunmasını sağlar.
🎵 Ses Dosyaları
- .mp3 (MPEG-1 Audio Layer 3): 🎧 Dünyanın en yaygın ses dosyası formatıdır. Müzik dosyalarını yüksek oranda sıkıştırarak küçük boyutlara indirir, bu sırada insan kulağının duyamayacağı frekanslardaki bazı verileri atar (kayıplı sıkıştırma).
- .wav (Waveform Audio File Format): 🔊 Sıkıştırılmamış, ham ses verisini saklar. Bu nedenle dosya boyutları oldukça büyük olabilir ancak ses kalitesi çok yüksektir. Genellikle profesyonel ses kayıtlarında kullanılır.
💻 Çalıştırılabilir Dosyalar
- .exe (Executable File): ⚙️ Windows işletim sisteminde bir programı çalıştırmak veya kurmak için kullanılan dosya türüdür. Dikkat: Güvenilmeyen kaynaklardan gelen .exe dosyaları bilgisayarınıza zarar verebilecek yazılımlar (virüs) içerebilir. 🔒
📄 Belge Dosyaları
- .pdf (Portable Document Format): 📰 Adobe firması tarafından geliştirilmiş bir belge formatıdır. Bir belgenin (yazı, resim, fontlar) tam olarak tasarlandığı şekilde, hangi işletim sistemi veya programda açılırsa açılsın aynı görünmesini sağlar. Okunması için genellikle Adobe Acrobat Reader gibi bir program gerekir.
- .docx (Microsoft Word Document): ✍️ Microsoft Word programının 2007 ve sonraki sürümlerinde oluşturulan belgelerin uzantısıdır. Metin, resim, tablo gibi zengin biçimlendirme özelliklerini destekler.
💡 Neden Önemlidir?
Dosya uzantıları, bir dosyayı hangi uygulamanın açabileceğini işletim sistemine söyler. Örneğin, bir ".mp3" dosyasına çift tıkladığınızda bilgisayarınız otomatik olarak müzik çalıcınızı açar. Ayrıca, bir dosyanın güvenli olup olmadığını anlamanıza da yardımcı olur (örneğin, bir resim dosyası olması gereken bir şeyin ".exe" uzantılı olması şüphe uyandırmalıdır).
✅ İpucu: Bilgisayarınızda dosya uzantılarını göremiyorsanız, "Dosya Gezgini"ndeki "Görünüm" sekmesinden "Dosya adı uzantıları" kutusunu işaretleyerek bunları görünür hale getirebilirsiniz.
