Fonksiyonel Şehir Nedir?
Fonksiyonel bir şehir, sakinlerinin ve ziyaretçilerinin günlük ihtiyaçlarını (konut, ulaşım, iş, eğitim, sağlık, yeşil alan) verimli, sürdürülebilir ve yaşam kalitesini yüksek tutacak şekilde karşılayan kenttir. Bu şehirler planlı bir yaklaşımla, insan odaklı olarak tasarlanır.
Kopenhag, Danimarka
Kopenhag, bisiklet dostu altyapısı ile dünyanın en fonksiyonel şehirlerinden biridir. Şehrin nüfusunun yarısından fazlası işe veya okula bisikletle gider. Bu durum şehrin ulaşım sistemine olan yükü azaltırken, hava kirliliğini de minimize etmiştir.
- Bisiklet Otoyolları: Şehir merkezini çevre banliyölere bağlayan geniş ve güvenli bisiklet yolları bulunur.
- Yeşil Enerji: 2025 yılına kadar karbon nötr olma hedefiyle rüzgar enerjisi ve atıktan enerji üretimi gibi sistemlere yatırım yapmaktadır.
Singapur
Singapur, akıllı şehir planlaması ve yeşil altyapısı ile öne çıkar. Sınırlı araziye sahip olmasına rağmen, dikey bahçeler (SkyGreenery) ve yeşil binalarla kaplı alan oranını artırmayı başarmıştır.
- Etkin Ulaşım: Toplu taşıma sistemi (MRT) son derece verimli, temiz ve güvenilirdir. Araba sahipliğini kontrol altında tutmak için yüksek vergiler ve elektronik ücretlendirme sistemleri uygulanır.
- Su Yönetimi: Yağmur suyunu toplayan, arıtan ve geri dönüştüren yenilikçi bir sistemle kendi su ihtiyacının önemli bir kısmını karşılar.
Viyana, Avusturya
Viyana, uzun yıllardır dünyanın en yaşanabilir şehirleri sıralamasında üst sıralarda yer alır. Bunun temel nedeni, erişilebilir konut, sosyal hizmetler ve kültürel imkanlar sunmasıdır.
- Toplu Konut Projeleri: Belediye tarafından finanse edilen kaliteli ve uygun fiyatlı toplu konutlar, nüfusun geniş bir kesiminin şehir merkezinde yaşamasına olanak tanır.
- Kamusal Alanlar: Parklar, kafeler, müzeler ve kütüphaneler gibi ücretsiz veya uygun fiyatlı kamusal alanlar sosyal hayatı canlandırır.
Amsterdam, Hollanda
Amsterdam, döngüsel ekonomi ve sürdürülebilirlik konusunda öncü şehirlerdendir. Atıkları kaynak olarak görür ve 2050 yılına kadar tamamen döngüsel bir ekonomiye geçmeyi hedefler.
- Atık Yönetimi: Evsel atıklar ayrıştırılır, organik atıklardan biyogaz üretilir ve atıkların büyük kısmı geri dönüştürülür.
- Ulaşım Çeşitliliği: Bisiklet, tramvay, metro ve kanal tekneleri bir arada kullanılarak çok modlu bir ulaşım ağı oluşturulmuştur.
Curitiba, Brezilya
Curitiba, yaratıcı ve düşük maliyetli çözümleriyle gelişmekte olan ülkelere örnek olmuş bir şehirdir. Özellikle toplu taşıma sisteminde devrim yaratmıştır.
- Entegre Ulaşım Sistemi (BRT): Otobüsler, metro gibi ayrılmış yollarda hareket eder ve tüp şeklindeki duraklarla hızlı iniş-biniş sağlanır. Bu sistem, metroya kıyasla çok daha uygun maliyetlidir.
- Yeşil Şehir: Kişi başına düşen yeşil alan miktarı oldukça yüksektir ve vatandaşlar geri dönüştürülebilir atıklarını yiyecek veya ulaşım bileti ile takas edebilir.
Ortak Özellikler
Bu fonksiyonel şehirlerin ortak noktaları şunlardır:
- Uzun Vadeli ve Bütünleşik Planlama: Vizyoner bir bakış açısıyla, ulaşımdan konuta, çevreden enerjiye tüm sistemler birbiriyle uyumlu olarak planlanır.
- İnsan Odaklı Tasarım: Arabalar değil, insanlar önceliklidir. Yayalar, bisikletliler ve toplu taşıma kullanıcıları için güvenli ve konforlu alanlar yaratılır.
- Sürdürülebilirlik: Doğal kaynaklar verimli kullanılır, atık minimize edilir ve yenilenebilir enerjiye önem verilir.
- Katılımcılık ve Eşitlik: Hizmetlere ve fırsatlara tüm vatandaşların adil bir şekilde erişimi hedeflenir.
