🫀 Kardiyovasküler Sistem ve Farmakolojiye Giriş
Kardiyovasküler sistem, yaşam için hayati öneme sahip olan kan dolaşımını sağlayarak dokulara oksijen ve besin maddeleri taşır. Bu sistemdeki hastalıklar, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunudur. Farmakoloji, bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların etkilerini ve mekanizmalarını inceler. Kardiyovasküler farmakoloji ise kalp ve damar hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçları konu alır.
💊 Antihipertansif İlaçlar
Yüksek kan basıncı (hipertansiyon), kardiyovasküler hastalıklar için önemli bir risk faktörüdür. Antihipertansif ilaçlar, kan basıncını düşürerek kalp krizi, inme ve böbrek yetmezliği gibi komplikasyonları önlemeye yardımcı olur.
🩺 Antihipertansif İlaç Grupları ve Kullanım Alanları
- 💧 Diüretikler: Vücuttan su ve tuz atılımını artırarak kan hacmini azaltır ve kan basıncını düşürür.
- 🍎Tiyazid Diüretikler: Hidroklorotiyazid
- 🍎Loop Diüretikler: Furosemid
- 🍎Potasyum Tutucu Diüretikler: Spironolakton
- ❤️🩹 Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim (ADE) İnhibitörleri: Anjiyotensin II oluşumunu engelleyerek vazokonstriksiyonu (damar daralması) azaltır ve kan basıncını düşürür.
- 🍎Örnekler: Kaptopril, Enalapril, Lisinopril
- 🩸 Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB'ler): Anjiyotensin II'nin reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek benzer etkiyi gösterir.
- 🍎Örnekler: Losartan, Valsartan, İrbesartan
- 🫀 Beta Blokerler: Kalp atış hızını ve kasılma gücünü azaltarak kan basıncını düşürür. Ayrıca anjina (göğüs ağrısı) ve bazı aritmi türlerinin tedavisinde de kullanılır.
- 🍎Örnekler: Metoprolol, Atenolol, Propranolol
- 🔩 Kalsiyum Kanal Blokerleri: Damar düz kaslarını gevşeterek vazodilatasyona neden olur ve kan basıncını düşürür.
- 🍎Örnekler: Amlodipin, Diltiazem, Verapamil
🩸 Antiplatelet İlaçlar
Antiplatelet ilaçlar, trombositlerin (kan pulcukları) kümelenmesini engelleyerek kan pıhtılarının oluşumunu önler. Bu ilaçlar, kalp krizi, inme ve periferik arter hastalığı gibi trombotik olayların riskini azaltmak için kullanılır.
🩺 Antiplatelet İlaç Grupları ve Kullanım Alanları
- 💊 Aspirin: Tromboksan A2 üretimini engelleyerek trombosit agregasyonunu (kümelenmesini) inhibe eder.
- 💊 Klopidogrel, Prasugrel, Tikagrelor: ADP reseptörlerini bloke ederek trombosit aktivasyonunu engeller.
🩸 Antikoagülan İlaçlar
Antikoagülan ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını engelleyerek mevcut pıhtıların büyümesini durdurur ve yeni pıhtıların oluşumunu önler.
🩺 Antikoagülan İlaç Grupları ve Kullanım Alanları
- 💉 Heparin ve Düşük Molekül Ağırlıklı Heparinler (DMAH): Antitrombin III'ü aktive ederek pıhtılaşma faktörlerini inhibe eder.
- 💊 Varfarin: K vitaminine bağımlı pıhtılaşma faktörlerinin sentezini engelleyerek etki gösterir.
- 💊 Direkt Oral Antikoagülanlar (DOAK): Faktör Xa veya trombin'i doğrudan inhibe eder.
- 🍎Örnekler: Rivaroksaban, Apiksaban, Dabigatran
💊 Anti-Anginal İlaçlar
Anjina pektoris (göğüs ağrısı), kalbe yeterli kan akışı olmadığında ortaya çıkar. Anti-anginal ilaçlar, kalp kasının oksijen ihtiyacını azaltarak veya kalbe kan akışını artırarak anjina semptomlarını hafifletir.
🩺 Anti-Anginal İlaç Grupları ve Kullanım Alanları
- ❤️🩹 Nitratlar: Vazodilatasyon yaparak koroner arterleri genişletir ve kalbe kan akışını artırır. Ayrıca venöz dönüşü azaltarak kalbin iş yükünü azaltır.
- 🍎Örnekler: Nitrogliserin, İzosorbid Dinitrat, İzosorbid Mononitrat
- 🫀 Beta Blokerler: Kalp atış hızını ve kasılma gücünü azaltarak kalbin oksijen ihtiyacını düşürür.
- 🔩 Kalsiyum Kanal Blokerleri: Koroner arterleri genişleterek ve periferik vazodilatasyon yaparak kalbin iş yükünü azaltır.
💊 Kalp Yetmezliği İlaçları
Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaması durumudur. Kalp yetmezliği ilaçları, semptomları hafifletir, yaşam kalitesini artırır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
🩺 Kalp Yetmezliği İlaç Grupları ve Kullanım Alanları
- ❤️🩹 ADE İnhibitörleri ve ARB'ler: Kalbin iş yükünü azaltır ve remodelingi (kalp yapısının değişimi) önler.
- 🫀 Beta Blokerler: Kalp atış hızını düzenler ve kalbin kasılma gücünü artırır.
- 💧 Diüretikler: Vücuttaki sıvı birikimini azaltarak semptomları hafifletir.
- 💊 Digoksin: Kalbin kasılma gücünü artırır ve kalp atış hızını yavaşlatır.
- 💊 Aldosteron Antagonistleri: Sodyum ve su tutulumunu azaltarak kan basıncını düşürür ve kalp üzerindeki yükü azaltır.
- 💊 ARNI (Anjiyotensin Reseptör Neprilisin İnhibitörü): Valsartan/Sakubitril kombinasyonu, hem vazodilatasyonu artırır hem de sodyum atılımını sağlayarak kalp yetmezliği tedavisinde kullanılır.
