📘 Edilgen Fiil Ekleri (-l, -n)
Edilgen fiil ekleri, bir işin kimin tarafından yapıldığı belirtilmeden anlatılmasını sağlayan eklerdir. Bu ekler, fiilin başkası tarafından yapıldığını vurgular. Türkçede en yaygın kullanılan edilgen fiil ekleri "-l" ve "-n" ekleridir.
🎯 Edilgenlik Nedir?
Edilgen çatı, cümlede özne olmadığında veya işi yapanin önemsiz olduğu durumlarda kullanılır. Örneğin, "Masa temizlendi." cümlesinde masayı kimin temizlediği belirtilmemiştir.
🔍 Edilgen Fiil Eklerinin Kullanımı
- ✅ -l Eki: Ünsüzle biten fiillere gelir.
- ✅ -n Eki: Ünlüyle biten fiillere gelir.
📌 Kurallar ve Örnekler
1. "-l" Eki Kullanımı 🛠️
- Fiil kökü veya gövdesi ünlü ile bitiyorsa "-l" eki kullanılır.
- Örnekler:
- Yıka- ➡️ Yıka-n-ır (Yıkanır)
- Oku- ➡️ Oku-n-ur (Okunur)
- Sev- ➡️ Sev-il-ir (Sevilir)
2. "-n" Eki Kullanımı 🎨
- Fiil kökü veya gövdesi ünlü ile bitiyorsa "-n" eki kullanılır.
- Örnekler:
- Yıka- ➡️ Yıka-n-ır (Yıkanır)
- Oku- ➡️ Oku-n-ur (Okunur)
- Sev- ➡️ Sev-il-ir (Sevilir)
💡 Önemli Uyarılar
- ⚠️ Edilgen çatılı fiillerde işi yapan özne değil, sözde özne olur.
- ⚠️ "-l" ve "-n" ekleri, fiilin ünlü uyumlarına göre değişiklik gösterebilir.
📚 Örnek Cümleler
- 🎭 Pencere açıldı. (Açan belli değil)
- 📖 Kitap okundu. (Okuyan belli değil)
- 🚪 Kapı kapatıldı. (Kapatan belli değil)
🎓 Kısa Özet
Edilgen fiil ekleri, işin kim tarafından yapıldığını belirtmeden anlatmamızı sağlar. Fiilin son harfine göre "-l" veya "-n" eklerinden uygun olanı seçilir. Bu ekler, fiilin anlamını edilgen hale getirir.
