📚 Ek Fiilin Görülen Geçmiş Zamanı (-idi)
Ek fiil, isim soylu kelimelerin (isim, sıfat, zamir, zarf) yüklem olmasını sağlayan ve onlara zaman ve şahıs anlamı katan "-i" ekidir. Bu ek, dört farklı zamanda çekimlenebilir. Bu konuda, onun görülen geçmiş zaman ile çekimini öğreneceğiz.
🎯 Nasıl Oluşturulur?
Ek fiilin görülen geçmiş zamanı, "-idi" ekini kullanarak oluşturulur. İsim soylu bir kelimeye -idi eki getirilir ve ardından şahıs ekleri eklenir.
Formül: İsim soylu kelime + -idi + Şahıs eki
👥 Şahıs Ekleri ile Çekim
"Öğrenci" kelimesini örnek alarak çekimini yapalım:
- 🧑🎓 Ben öğrenci-id-i-m → öğrenciydim
- 👨🎓 Sen öğrenci-id-i-n → öğrenciydin
- 👨🏫 O öğrenci-id-i → öğrenciydi
- 🧑🎓👩🎓 Biz öğrenci-id-i-k → öğrenciydik
- 👨🎓👩🎓 Siz öğrenci-id-i-niz → öğrenciydiniz
- 🧑🎓👩🎓 Onlar öğrenci-id-i-ler → öğrenciydiler
Önemli Not: Konuşma dilinde ve yazıda "-idi" eki genellikle bitişik yazılır ve "-ydi, -ydim, -ydin..." şeklini alır (öğrenciydim, mutluydunuz gibi).
💡 Dikkat Edilmesi Gerekenler
- ✅ Ek fiilin geçmiş zamanı, bir eylemin değil, bir durumun, olgunun veya niteliğin geçmişte var olduğunu bildirir.
- ✅ "-idi" eki, ünlü ile biten bir kelimeye gelirse "-ydi" şekline dönüşür. Örnek: "Doktor-idi-m" → Doktordum.
- ✅ "-idi" eki, ünsüz ile biten bir kelimeye gelirse "-idi" olarak kalır. Örnek: "Öğrenci-idi-m" → Öğrenciydim.
📌 Örnek Cümleler
- "Dün hava çok sıcaktı." (Sıfat + -idi)
- "Küçükken en sevdiğim oyuncak bu top idi." (Zamir + -idi)
- "O zamanlar en büyük hayalim pilot olmaktı." (İsim fiil + -idi)
- "Sınıfın en çalışkan öğrencisi bendim." (Zamir + -idi)
⚠️ Karıştırmayın!
Ek fiilin görülen geçmiş zamanı (-idi) ile basit zamanlı fiillerin görülen geçmiş zamanı (-di) birbiriyle karıştırılmamalıdır.
- ➡️ Ek Fiil (-idi): "O, öğretmendi." (Burada bir meslek, bir durum bildiriliyor.)
- ➡️ Fiil Zaman Eki (-di): "O, dün öğretti." (Burada bir eylem, bir iş bildiriliyor.)
