Elektron dizilimi örnekleri

Question

Elektron dizilimini yaparken kabukların alabileceği elektron sayısını karıştırıyorum. Örneğin 19. element olan potasyumun neden 2-8-8-1 şeklinde olduğunu tam anlayamadım. Bu konuyu basit örneklerle açıklayabilecek var mı?

Answer 1

📚 Elektron Dizilimi Nedir?

Elektron dizilimi, bir atomun sahip olduğu elektronların atomun çekirdeği etrafında bulunan enerji seviyelerine (katmanlara) ve alt enerji seviyelerine (orbitallere) nasıl dağıldığını gösteren bir düzendir. Bu dizilim, elementlerin kimyasal özelliklerini anlamamızda anahtar rol oynar.

🎯 Temel Kurallar

• ✅ Auftau (Doldurma) Prensibi: Elektronlar, en düşük enerjili orbitalden başlayarak orbitalleri doldurur. Sıra: 1s → 2s → 2p → 3s → 3p → 4s → 3d → 4p ...
• ✅ Hund Kuralı: Aynı enerjideki orbitallere (örneğin, 3 p_x, p_y, p_z) elektronlar önce tek tek yerleşir, sonra eşleşir.
• ✅ Pauli Dışlama İlkesi: Bir atomda herhangi iki elektronun dört kuantum sayısı da aynı olamaz. Bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunabilir ve bunların spinleri zıt yöndedir.

🧪 Elementlerin Elektron Dizilimi Örnekleri

➡️ 1. Hidrojen (H) - Atom Numarası: 1

Toplam 1 elektronu vardır. Bu elektron, en düşük enerjili orbital olan 1s orbitaline yerleşir.

Elektron Dizilimi: 1s¹

Gösterim: \( 1s^1 \)

➡️ 2️. Helyum (He) - Atom Numarası: 2

Toplam 2 elektronu vardır. Her iki elektron da 1s orbitalini doldurur.

Elektron Dizilimi: 1s²

Gösterim: \( 1s^2 \)

➡️ 3. Lityum (Li) - Atom Numarası: 3

Toplam 3 elektronu vardır. İlk iki elektron 1s orbitalini doldurduktan sonra, üçüncü elektron bir sonraki en düşük enerjili orbital olan 2s orbitaline yerleşir.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s¹

Gösterim: \( 1s^2 2s^1 \)

➡️ 4. Karbon (C) - Atom Numarası: 6

Toplam 6 elektronu vardır. Hund kuralına dikkat edin! 2p orbitalleri eşleşmeden önce tek tek dolar.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p²

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^2 \)

Orbital Diyagramı: 2p orbitalleri şu şekilde dolar: ↑↓ | ↑ | _ (2p_x'te 1, 2p_y'de 1 elektron)

➡️ 5. Neon (Ne) - Atom Numarası: 10

Toplam 10 elektronu vardır. Lityumdan sonraki ikinci periyodu (n=2) tamamen doldurur. Bu, onu kararlı bir soy gaz yapar.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^6 \) veya [He] 2s² 2p⁶ (Helyum çekirdeği kısaltması)

➡️ 6. Sodyum (Na) - Atom Numarası: 11

Toplam 11 elektronu vardır. Neon'un kararlı yapısından sonra gelen elektron 3s orbitaline yerleşir. Bu, onun +1 değerlikli bir metal olmasının nedenidir.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^6 3s^1 \) veya [Ne] 3s¹

➡️ 7. Klor (Cl) - Atom Numarası: 17

Toplam 17 elektronu vardır. 3p orbitalinde 5 elektron bulunur, yani bir elektron eksiktir. Bu, onun -1 değerlik almasını ve reaktif bir ametal olmasını açıklar.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁵

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^6 3s^2 3p^5 \) veya [Ne] 3s² 3p⁵

➡️ 8. Kalsiyum (Ca) - Atom Numarası: 20

Toplam 20 elektronu vardır. Aufbau prensibine göre 4s orbitali, 3d orbitalinden daha düşük enerjilidir ve önce dolar.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s²

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^6 3s^2 3p^6 4s^2 \) veya [Ar] 4s²

💡 Geçiş Metali Örneği: Titanyum (Ti) - Atom Numarası: 22

Toplam 22 elektronu vardır. 4s orbitali dolduktan sonra elektronlar 3d orbitaline yerleşmeye başlar. Titanyum bir geçiş metalidir.

Elektron Dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d²

Gösterim: \( 1s^2 2s^2 2p^6 3s^2 3p^6 4s^2 3d^2 \) veya [Ar] 4s² 3d²

Not: Bazı elementlerde (örneğin Krom ve Bakır) istisnai durumlar görülür. Bu elementler, yarı dolu veya tam dolu d alt kabuklarının daha kararlı olması nedeniyle beklenenden farklı dizilimlere sahiptir.

📌 Özet

• 🔬 Elektron dizilimi, elementlerin kimyasal davranışlarının temelidir.
• 📈 Dizilim, Aufbau prensibi, Hund kuralı ve Pauli dışlama ilkesine göre yapılır.
• 🧩 Soy gazların ([He], [Ne], [Ar]) elektron dizilimleri, diğer elementlerin dizilimlerini kısaltmak için kullanılabilir.
• ⚡ En dış katmandaki (değerlik katmanı) elektron sayısı, bir elementin kimyasal bağ yapma şeklini belirler.