🌍 Enlem Nedir?
Enlem, Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator'a olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. Başka bir deyişle, bir yerin Ekvator'a göre kuzeyde veya güneyde ne kadar uzakta olduğunu belirten coğrafi bir koordinat sistemidir.
📐 Enlem Nasıl Ölçülür?
Enlem, derece (°), dakika (') ve saniye (") cinsinden ifade edilir. Ölçüm için referans noktamız Ekvator'dur (0° enlem).
- 📍 Ekvator: 0° enlem olarak kabul edilir.
- ⬆️ Kuzey Yarım Küre: Ekvator'un kuzeyindeki enlemler "Kuzey Enlem" olarak adlandırılır ve 0° ile 90° Kuzey (90° K) arasında değişir.
- ⬇️ Güney Yarım Küre: Ekvator'un güneyindeki enlemler "Güney Enlem" olarak adlandırılır ve 0° ile 90° Güney (90° G) arasında değişir.
Kutuplara doğru gidildikçe enlem değeri artar. Örneğin, Kuzey Kutbu 90° Kuzey enlemindedir.
🎯 Önemli Enlem Çizgileri (Paraleller)
Bazı enlem çizgileri, Dünya'nın iklim ve mevsimler üzerindeki etkileri nedeniyle özel isimler almıştır. Bunlara paralel de denir.
- 🌴 Yengeç Dönencesi: 23° 27' Kuzey enlemi
- 🐫 Oğlak Dönencesi: 23° 27' Güney enlemi
- ❄️ Kuzey Kutup Dairesi: 66° 33' Kuzey enlemi
- 🧊 Güney Kutup Dairesi: 66° 33' Güney enlemi
💡 Enlemin Etkileri Nelerdir?
Enlem, bir bölgenin iklimi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Genel olarak:
- ☀️ Düşük Enlemler (0° - 30°): Ekvator ve çevresi. Güneş ışınları yıl boyunca dik veya dike yakın açıyla gelir. Bu nedenle sıcaklık yüksektir ve genellikle tropikal iklim görülür.
- 🍃 Orta Enlemler (30° - 60°): Ilıman kuşak olarak bilinir. Dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı bölgelerdir.
- 🥶 Yüksek Enlemler (60° - 90°): Kutup bölgeleri. Güneş ışınları çok eğik açıyla geldiği için sıcaklık düşüktür ve kutup iklimi görülür.
🎓 Küçük Bir Hatırlatma: Enlem çizgileri (paraleller) birbirine paralel dairelerdir ve birbirlerini asla kesmezler. Boylam çizgileri (meridyenler) ise kutup noktalarında birleşir.
