Erzurum Kongresi'nin Toplanma Amacı ve Önemi

Question

Erzurum Kongresi, işgal güçlerine karşı Doğu Anadolu'yu örgütlü bir şekilde savunmak amacıyla toplanmıştır. Milli sınırlar içinde vatanın bir bütün olduğu kararı ile ulusal birliğin temelini atmıştır. Bu yönüyle Sivas Kongresi'ne ve sonrasında kurulacak olan TBMM'ye öncülük etmiştir.

Answer 1

🇹🇷 Erzurum Kongresi: Milli Mücadele'nin Dönüm Noktası

Milli Mücadele tarihimizin en kritik adımlarından biri olan Erzurum Kongresi, 23 Temmuz - 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında toplanmıştır. Bu kongre, sadece bölgesel bir toplantı olmanın ötesinde, Türk milletinin kaderini belirleyecek kararların alındığı, ulusal egemenlik ve tam bağımsızlık fikirlerinin somutlaştığı ilk milli meclis niteliğindedir.

🎯 Kongrenin Toplanma Amacı: "Vatan Bir Bütündür, Parçalanamaz"

Kongre, öncelikle Doğu Anadolu'da Ermeni devleti kurulması ihtimaline ve bölgenin işgal tehlikesine karşı bir direniş ve savunma hareketi olarak planlanmıştı. Ancak Mustafa Kemal Paşa'nın liderliğinde, amacı daha geniş ve kapsayıcı bir hale geldi. Temel hedefleri şunlardı:

• 📜 Milli Sınırları ve Birliği Tesis Etmek: "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz" ilkesiyle, Mondros Mütarekesi sonrası işgal edilen vatan topraklarının bölünmezliğini tüm dünyaya ilan etmek.
• 🛡️ İşgallere Karşı Direnişi Örgütlemek: Doğu illerini özellikle Ermeni ve Pontus Rum tehdidine karşı savunmak için askeri ve siyasi önlemler almak.
• 🏛️ Geçici Bir Hükümet Kurma İradesini Ortaya Koymak: İstanbul Hükümeti'nin işgaller karşısındaki aczinden dolayı, milletin kendi kaderini eline alması gerektiğini göstermek ve bir "Temsil Heyeti" oluşturmak.
• 🌍 Mandacılık Fikrini Reddetmek: Herhangi bir yabancı devletin himayesini (manda) kabul etmeyerek, tam bağımsızlık hedefini net bir şekilde belirlemek.

⭐ Kongrenin Tarihi Önemi ve Sonuçları

Erzurum Kongresi, Türk Kurtuluş Savaşı'nın siyasi manifestosu niteliğindedir. Önemi şu şekilde özetlenebilir:

🔹 Milli Mücadelenin İlk Anayasası:

Kabul edilen beyanname ve alınan kararlar, Misak-ı Milli'nin ve 1921 Anayasası'nın temelini oluşturdu. "Milli iradeyi hakim kılmak esastır" maddesiyle, cumhuriyet rejimine giden yolun ilk işareti verildi.

🔹 Mustafa Kemal Paşa'nın Liderliğinin Perçinlenmesi:

Mustafa Kemal Paşa, kongre başkanı seçilerek, tüm milletin umudu haline gelen Milli Mücadele'nin tartışmasız lideri oldu. Aynı zamanda, "Temsil Heyeti"nin başkanı sıfatıyla tüm milli hareketin sözcüsü oldu.

🔹 Bölgesellikten Ulusallığa Geçiş:

Doğu illeri adına toplanmasına rağmen, aldığı kararlar tüm yurdu kapsadı. Bu yönüyle, Sivas Kongresi'ne ve TBMM'nin açılışına giden süreci başlattı.

🔹 İrade ve Kararlılığın İlanı:

İşgal güçlerine ve İstanbul Hükümeti'ne karşı, Türk milletinin teslim olmayacağı, egemenlik hakkından vazgeçmeyeceği mesajı net bir şekilde verildi.

💎 Sonuç Olarak

Erzurum Kongresi, Türk milletinin ölüm kalım mücadelesinde, dağılan bir imparatorluktan ulus-devlete geçişin ilk ve en önemli halkalarından biridir. Sadece askeri değil, siyasi, hukuki ve fikri temelleri atması bakımından, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş belgelerinin ilk maddesidir. "Ya istiklal, ya ölüm!" parolası, ilk kez burada somut bir programa dönüşmüştür.