Günlük hayatta "iş" dediğimizde, ödev yapmak, temizlik yapmak gibi aktiviteleri anlarız. Ancak fizik biliminde "iş" çok daha özel ve net bir anlama sahiptir. Fizikte iş yapılabilmesi için iki temel şart vardır.
Bu iki şart aynı anda gerçekleşmezse, fiziksel anlamda iş yapılmış sayılmaz.
Fizikte iş, aşağıdaki formülle hesaplanır:
İş = Kuvvet x Yol
Matematiksel olarak: \( W = F \cdot x \)\)
Burada:
W = Yapılan iş (Joule birimiyle ölçülür)
F = Cisme uygulanan kuvvet (Newton birimiyle ölçülür)
x = Cismin aldığı yol / yer değiştirme (Metre birimiyle ölçülür)
Elimizdeki çantayı yatay bir yolda 10 metre ileriye taşıdığımızı düşünelim. Çantaya sürtünmeyi yenebilmek için 5 Newton'luk bir kuvvet uyguluyoruz.
Sonuç: 50 Joule iş yapılmıştır. ✅
Koltuğu iterek hareket ettirmeye çalıştın ama koltuğu yerinden bile kıpırdatamadın. Bu durumda:
Sonuç: Fiziksel anlamda iş yapılmamıştır. ❌
Fizikte iş, bir cisme uygulanan kuvvetin, cismi kendi doğrultusunda hareket ettirmesi sonucu yapılır. "Kuvvet x Yol" formülü ile hesaplanır ve birimi Joule'dür. Hem kuvvet hem de hareket olmazsa, fiziksel işten söz edemeyiz!