Gelecek Zaman Eki (-ecek, -acak)
Gelecek zaman, henüz yapılmamış, ileride yapılacak olan işleri, oluşları veya kılışları anlatmak için kullanılır. Bu zamanı ifade etmek için fiillere -ecek veya -acak ekleri getirilir.
Eklerin Kullanım Kuralı
Bu ekleri fiile eklerken, fiilin son hecesindeki sesli harfe (ünlü) bakarız. Bu kurala Büyük Ünlü Uyumu denir.
- Fiilin son hecesinde kalın ünlüler (a, ı, o, u) varsa, -acak eki kullanılır.
- Örnek: bak -> bakacak
- Örnek: yaz -> yazacak
- Örnek: oku -> okuyacak (Burada "k" harfi "y" olmuştur. Buna "Ünsüz Yumuşaması" denir.)
- Fiilin son hecesinde ince ünlüler (e, i, ö, ü) varsa, -ecek eki kullanılır.
- Örnek: sev -> sevecek
- Örnek: gel -> gelecek
- Örnek: gör -> görecek
Önemli İstisna ve Ses Olayları
- Ünsüz Yumuşaması: "p, ç, t, k" sert ünsüzleriyle biten bir fiile gelecek zaman eki geldiğinde, bu sert ünsüzler yumuşayarak "b, c, d, g, ğ" ye dönüşür.
- gitmek -> gidecek (t -> d)
- açmak -> açacak (k -> ğ olur, "açağacak" şeklinde yazılır ve okunur.)
- Tek Heceli Fiiller: Bazı tek heceli fiiller bu kurala uymaz.
- "demek" fiili -> diyecek
- "yemek" fiili -> yiyecek
Olumsuz Hali
Gelecek zamanın olumsuzu yapılırken, fiile önce -me, -ma olumsuzluk eki, sonra gelecek zaman eki getirilir.
- gelme -> gelmeyecek
- yazma -> yazmayacak
Soru Hali
Gelecek zamanın soru hali, gelecek zaman ekinden sonra mı, mi, mu, mü soru eki getirilerek yapılır. Soru eki ayrı yazılır ve kendisinden önceki ek gibi ünlü uyumuna uyar.
- Okuyacak mı?
- Gelecek mi?
- Görecek mi?
Örnek Cümleler
- Yarın sınavım olacak.
- Hafta sonu dedemi ziyaret edeceğiz.
- Bu kitabı yarın bitirebilir miyim?
- Toplantıya zamanında gelmeyecek.
