Haritalar, yeryüzüne ait bilgileri belirli bir ölçek dahilinde, bir düzleme aktarmak için kullanılır. Ancak coğrafi bilgiler çok çeşitli olduğu için (nüfus, yükseklik, sıcaklık, vs.) bu bilgileri göstermek için farklı yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemler, bilginin türüne ve amaca göre seçilir.
Bu yöntemde, harita üzerinde eşit değere sahip noktalar birleştirilerek çizgiler oluşturulur. En yaygın kullanılan türleri şunlardır:
Bu yöntemde, harita üzerindeki alanlar belirli bir değer aralığına göre farklı renklerle boyanır veya taranır. Renklerin koyulaşması veya açılması genellikle değerin arttığını veya azaldığını gösterir.
Bu yöntemde, harita yüzeyi fiziksel olarak şekillendirilerek yeryüzü şekilleri (dağlar, vadiler) üç boyutlu bir şekilde gösterilir. Gerçeğe en yakın gösterim şeklidir ancak maliyeti yüksektir, taşınması zordur ve büyük ölçekli haritalar için uygundur.
Harita üzerinde, ışığın belirli bir açıdan (genellikle kuzeybatıdan) geldiği varsayılarak yamaçlara gölgeler düşürülür. Bu sayede yükselti ve eğim bilgisi daha net ve anlaşılır bir şekilde ortaya çıkar. Günümüzde dijital haritalarda sıklıkla kullanılan etkili bir yöntemdir.
Bu eski bir yöntemdir. Eğimli yamaçlar, eğimin derecesine göre kalınlığı değişen çizgilerle (taramalarla) gösterilir. Dik yamaçlarda taramalar kalın ve sık, eğimin az olduğu yerlerde ise ince ve seyrektir. Günümüzde yerini daha çok gölgelendirme ve renklendirme yöntemlerine bırakmıştır.
Belirli bir dağılışı göstermek için kullanılır. Her nokta, belirli bir miktarı temsil eder. Örneğin, bir nüfus haritasında her nokta 10.000 kişiyi temsil edebilir. Noktaların sık olduğu yerler, o değerin yoğunlaştığı alanlardır.
Harita üzerindeki belirli merkezlerde (iller, istasyonlar gibi), o merkeze ait bir değeri göstermek için sütun grafikleri kullanılır. Bu yöntem, farklı merkezler arasında karşılaştırma yapmayı kolaylaştırır.
Hareket halindeki olguların yönünü ve şiddetini göstermek için kullanılır. Oklar hareketin yönünü, okun kalınlığı veya uzunluğu ise şiddetini (hızını veya miktarını) temsil eder.
Bu yöntemde, bir bölgedeki (il, ülke gibi) toplam değeri göstermek için o bölgenin rengi veya deseni değiştirilir. Renk tonunun koyulaşması, genellikle değerin arttığını gösterir.
Harita üzerinde belirli bir noktada bulunan bir özelliği göstermek için standartlaştırılmış semboller (işaretler) kullanılır. Sembolün büyüklüğü veya şekli, gösterilen özelliğin türüne veya miktarına göre değişir.
Özetle: Bir haritada bilgiyi en doğru ve anlaşılır şekilde aktarabilmek için, gösterilmek istenen bilginin niteliğine uygun olan yöntem seçilmelidir. Çoğu zaman haritalar bu yöntemlerden birkaçını bir arada kullanır.
