Haritalar, yeryüzünün veya bir bölümünün belirli bir ölçekte küçültülerek düzleme aktarılmış halidir. Bu düzlem üzerinde yer şekillerini göstermek için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemler sayesinde haritaları okuyarak bir bölgenin yükseltisi, eğimi, akarsu ağı gibi özellikleri hakkında bilgi sahibi olabiliriz.
Yükselti basamakları yöntemi, haritalarda yükseltiyi göstermek için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntemde, farklı yükselti aralıkları farklı renklerle gösterilir. Genellikle:
Bu renkler sayesinde haritaya bakarak bir bölgenin genel yükselti özellikleri hakkında kolayca fikir edinebiliriz.
Önemli Not: Renklerin anlamı haritanın lejantında belirtilir. Lejantı okumadan harita yorumu yapmak hatalı sonuçlara yol açabilir.
İzohipsler, deniz seviyesinden aynı yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilerdir. Bu eğriler sayesinde haritalarda yükselti ve eğim hakkında daha detaylı bilgi edinilebilir.
Tarama yöntemi, haritalarda eğimi göstermek için kullanılan basit bir yöntemdir. Eğimin fazla olduğu yerler daha sık, eğimin az olduğu yerler ise daha seyrek taranır. Bu yöntem, özellikle küçük ölçekli haritalarda ve kabartma haritalarda kullanılır.
Kabartma yöntemi, haritalarda yer şekillerini üç boyutlu olarak göstermeye yarar. Bu yöntemde, arazinin gerçek görünümü taklit edilerek daha gerçekçi bir harita elde edilir. Ancak kabartma haritalar, diğer yöntemlere göre daha az bilgi içerir ve yapımı daha zordur.
Gölgelendirme yöntemi, haritalarda ışığın geliş açısına göre yer şekillerinin gölgelenerek gösterilmesidir. Bu yöntem, özellikle dağlık ve engebeli arazilerin daha belirgin hale getirilmesinde kullanılır. Işık genellikle kuzeybatıdan gelirmiş gibi kabul edilir.
