Hikayede anlatıcı kimdir (1. kişi, 3. kişi)

Question

Hikayede anlatıcı türlerini karıştırıyorum. Birinci kişi ağzından anlatımda "ben" diyen bir karakter varken, üçüncü kişi anlatımda her şeyi dışarıdan gören biri anlatıyor gibi geliyor. Hangisinin ne zaman kullanıldığını tam olarak ayırt edemiyorum.

Answer 1

📖 Hikayede Anlatıcı Kimdir?

Bir hikayeyi okurken veya dinlerken, bize olayları anlatan bir ses duyarız. İşte bu sese anlatıcı denir. Anlatıcı, hikayenin kimin ağzından anlatıldığını belirler ve bu, hikayeyi algılama şeklimizi doğrudan etkiler. Temel olarak iki tür anlatıcı bakış açısı vardır: Birinci Kişi Anlatım ve Üçüncü Kişi Anlatım.

👤 1. Kişi Anlatıcı (Ben-Anlatıcı)

Bu anlatım türünde, hikayenin kahramanlarından biri (genellikle başkahraman) olayları kendi ağzından anlatır. "Ben" zamiri kullanılır.

• ✅ Özellikleri:
• 🎯 Anlatıcı, olayların içindedir ve kendi duygu, düşünce ve deneyimlerini aktarır.
• 🎯 Okuyucu sadece anlatıcının gördüğü, duyduğu ve bildiği şeyleri öğrenebilir.
• 🎯 Hikaye daha samimi ve kişisel bir havaya bürünür.

Örnek:

"Bugün okula geç kalmıştım. Koşa koşa sınıfa girdiğimde herkesin bana baktığını hissettim. Kalbim yerinden fırlayacak gibi atıyordu."

👥 3. Kişi Anlatıcı (O-Anlatıcı)

Bu anlatım türünde, hikayenin dışından bir gözlemci (yazar veya her şeyi bilen bir varlık) olayları anlatır. "O" zamiri kullanılır. Kendi içinde ikiye ayrılır:

🔍 3. Kişi Sınırlı (Kahraman-Anlatıcı)

• 📌 Anlatıcı, sadece bir karakterin (genellikle başkahramanın) zihninden ve bakış açısından olayları aktarır.
• 📌 Diğer karakterlerin ne düşündüğünü veya hissettiğini bilemez.
• Örnek:

  "Ali, kapıyı çalanın kim olduğunu merak ediyordu. Hızlı adımlarla kapıya yöneldi. İçeride neler olup bittiğinden habersiz, Zeynep mutfakta yemek yapmaya devam ediyordu."

  Burada anlatıcı Ali'nin hislerini biliyor ama Zeynep'in ne hissettiğini bilmiyor.

🌍 3. Kişi Her Şeyi Bilen (Hâkim-Anlatıcı)

• 📌 Anlatıcı, tanrısal bir bakış açısına sahiptir. Tüm karakterlerin geçmişini, duygularını, düşüncelerini ve olayların perde arkasını bilir.
• 📌 Okuyucuya sınırsız bir bilgi akışı sağlar.
• Örnek:

  "Ali kapıyı açtığında eski bir dostunu göreceğinden habersizdi. Kapının diğer tarafındaki Mehmet ise bu ziyaretin Ali'yi şaşırtacağını düşünüp gülümsüyordu. Oysa ikisi de bu buluşmanın hayatlarını değiştireceğini bilmiyorlardı."

💡 Özet ve Karşılaştırma

• ➡️ 1. Kişi Anlatım: Daha içten ve sübjektiftir. Okuyucu olayları anlatıcının gözünden görür.
• ➡️ 3. Kişi Anlatım: Daha geniş bir perspektif sunar. Sınırlı veya her şeyi bilen olmasına bağlı olarak objektif veya çok boyutlu olabilir.

Bir yazar, hikayesinin etkisini artırmak için hangi anlatıcı türünün daha uygun olduğuna karar verir. Sırları yavaş yavaş açığa çıkarmak için 1. kişi, geniş bir dünyayı ve birçok karakterin iç dünyasını göstermek için ise 3. kişi anlatım tercih edilebilir.