I. Dünya Savaşı tarihleri

Question

Bu konuyu tam olarak anlayamadım çünkü savaşın başlangıç ve bitiş tarihleri farklı kaynaklarda bazen farklı şekilde verilebiliyor. Ayrıca hangi ülkenin ne zaman savaşa girdiğini karıştırıyorum. Temel tarihleri netleştirmek istiyorum.

Answer 1

# 🌍 I. Dünya Savaşı Tarihleri: Büyük Savaş'ın Kronolojik Seyri

I. Dünya Savaşı, 20. yüzyılın şekillenmesinde belirleyici rol oynayan, dünya tarihinin en yıkıcı çatışmalarından biridir. "Büyük Savaş" olarak da anılan bu küresel çatışma, yalnızca savaşan taraflar için değil, sınırların, imparatorlukların ve siyasi sistemlerin kökten değiştiği bir dönemi başlatmıştır. Bu yazıda, savaşın kritik tarihlerini ve bu tarihlerin önemini kronolojik bir şekilde inceleyeceğiz.

📅 Savaşın Başlangıcı ve Temel Tarihler

Savaş, bir dizi ittifak ve gerilimin tetiklediği olaylar sonucu patlak vermiş ve dört yıldan fazla sürmüştür. İşte temel tarih aralığı ve aşamaları:

• 🎯 28 Haziran 1914: Savaşın fitilini ateşleyen olay: Avusturya-Macaristan Veliahtı Arşidük Franz Ferdinand ve eşi, Saraybosna'da Gavrilo Princip adlı bir Sırp milliyetçisi tarafından suikasta uğradı.
• ⚔️ 28 Temmuz 1914: Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Sırbistan'a savaş ilan ederek resmi olarak çatışmaları başlattı.
• 🌐 1 Ağustos - 4 Ağustos 1914: İttifaklar devreye girdi. Almanya Rusya'ya, ardından Fransa'ya savaş ilan etti. Almanya'nın Belçika'yı işgali üzerine Birleşik Krallık da Almanya'ya savaş ilan etti. Savaş Avrupa çapında genişledi.
• ⏳ 1914-1918: Savaşın aktif olarak sürdüğü yıllar. Doğu ve Batı Cepheleri, Çanakkale, Sina ve Filistin, Irak gibi birçok cephede şiddetli çatışmalar yaşandı.
• 🕊️ 11 Kasım 1918: Savaşın sonu. Almanya ile Müttefikler arasında Rethondes Ateşkes Antlaşması imzalandı. Silahlar saat 11:00'de sustu. (11. ayın 11. günü, 11. saat).

🗓️ Önemli Cephe ve Olay Tarihleri

🛡️ 1915: Çanakkale Savaşları

18 Mart 1915: Müttefik donanmasının Çanakkale Boğazı'nda ağır yenilgiye uğratılması.
25 Nisan 1915: Kara çıkarmalarının başlaması (Arıburnu, Seddülbahir).
9 Ocak 1916: Son Müttefik birliklerinin Gelibolu Yarımadası'ndan çekilmesi.

❄️ 1916: Kıran Kırana Mücadele

21 Şubat 1916: Verdun Muharebesi'nin başlaması ("Cehennem").
31 Mayıs - 1 Haziran 1916: Jutland Deniz Muharebesi (Ana filoların tek büyük çarpışması).
1 Temmuz 1916: Somme Muharebesi'nin başlaması (İlk gün 60.000'den fazla İngiliz kaybı).

🔄 1917: Dönüm Noktası Yılı

6 Nisan 1917: ABD'nin Almanya'ya savaş ilan ederek İtilaf Devletleri safında savaşa girmesi.
Mart - Kasım 1917: Rusya'da Bolşevik İhtilali. Çarlık rejimi yıkıldı.
9 Nisan 1917: Vimy Sırtı Muharebesi (Kanada birliklerinin öne çıktığı zafer).

🏁 1918: Nihai Hamleler ve Son

3 Mart 1918: Rusya'nın Brest-Litovsk Antlaşması ile savaştan çekilmesi.
8 Ağustos 1918: "Kara Gün" (Alman Ordusu için sonun başlangıcı).
29 Eylül 1918: Bulgaristan'ın ateşkes imzalaması (İttifak Devletleri bloğunun dağılma süreci).
30 Ekim 1918: Osmanlı Devleti'nin Mondros Mütarekesi'ni imzalaması.

📜 Savaşı Resmen Bitiren Antlaşmalar (1919-1920)

Savaş fiilen 1918'de bitse de, barış antlaşmalarının imzalanması 1920'yi buldu. Bu antlaşmalar yeni bir dünya düzeni kurmaya çalıştı, ancak ağır şartları II. Dünya Savaşı'nın tohumlarını da ekti.

• 🇫🇷 28 Haziran 1919: Versay Antlaşması - Almanya ile.
• 🇦🇹 10 Eylül 1919: Saint-Germain Antlaşması - Avusturya ile.
• 🇧🇬 27 Kasım 1919: Neuilly Antlaşması - Bulgaristan ile.
• 🇭🇺 4 Haziran 1920: Trianon Antlaşması - Macaristan ile.
• 🇹🇷 10 Ağustos 1920: Sevr Antlaşması - Osmanlı Devleti ile (Hiçbir zaman yürürlüğe girmedi, Türk Kurtuluş Savaşı ile geçersiz hale geldi).

💡 Sonuç ve Mirası

I. Dünya Savaşı, yaklaşık 20 milyon insanın (asker ve sivil) hayatına mal oldu ve bir o kadar insanı da yaraladı. Dört büyük imparatorluğun (Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Alman ve Rus Çarlığı) yıkılmasına, haritaların yeniden çizilmesine ve Milletler Cemiyeti'nin kurulmasına yol açtı. Yaşanan teknolojik savaş (tank, zehirli gaz, denizaltı, uçak), endüstriyel imha kapasitesini gösterdi. Bu kronoloji, modern tarihin bu en trajik olaylarından birinin ne kadar karmaşık ve birbirine bağlı olaylar zincirinden oluştuğunu anlamamıza yardımcı olur.

Unutulmamalıdır ki, bu tarihler yalnızca takvimdeki günler değil, insanlık tarihinin seyrini değiştiren, nesilleri etkileyen ve bize barışın değerini hatırlatan önemli dönüm noktalarıdır.