📘 İş, Kılış, Durum ve Oluş Fiilleri
Merhaba! Bu dersimizde fiillerin anlam özelliklerini öğreneceğiz. Fiiller, cümledeki anlamlarına göre iş (kılış), durum ve oluş olmak üzere üçe ayrılır. 🎯
🔨 1. İş (Kılış) Fiilleri
Bu fiiller, bir iş, hareket veya eylem bildirir. Önemli özelliği, bu işin bir nesne üzerinde yapılabilmesidir. Yani "Ne?", "Neyi?", "Kimi?" sorularına cevap verirler.
Örnekler: 🛠️
- ✅ Annem yemek pişirdi. → (Neyi pişirdi? Yemeği → Cevap var, iş fiili)
- ✅ Babam gazeteyi okudu. → (Neyi okudu? Gazeteyi → Cevap var, iş fiili)
- ✅ Öğretmenim soruyu açıkladı. → (Neyi açıkladı? Soruyu → Cevap var, iş fiili)
😴 2. Durum Fiilleri
Bu fiiller, bir varlığın içinde bulunduğu durumu anlatır. Bir iş, hareket değil; bir hal, durum bildirirler. Bu fiillere "Ne?", "Neyi?", "Kimi?" sorularını sorduğumuzda cevap alamayız.
Örnekler: 🛌
- ✅ Akşam erkenden uyudu. → (Neyi uyudu? / Kimi uyudu? → Cevap yok, durum fiili)
- ✅ Bütün gün evde oturduk. → (Neyi oturduk? → Cevap yok, durum fiili)
- ✅ Çocuk parkta gülüyor. → (Neyi gülüyor? → Cevap yok, durum fiili)
🌱 3. Oluş Fiilleri
Bu fiiller, bir varlıkta kendiliğinden ve zaman içinde gerçekleşen değişimi anlatır. Bu değişim bir çaba olmadan, doğal bir süreçte meydana gelir.
Örnekler: 🍂
- ✅ Yapraklar sararıyor. → (Bu bir süreçtir, kendiliğinden olur.)
- ✅ Süt ekşimiş. → (Zamanla kendiliğinden olan bir değişim.)
- ✅ Hasta iyileşti. → (Zaman içinde gerçekleşen bir değişim.)
💡 Püf Noktası!
Bir fiilin türünü anlamak için ona "Ne?", "Neyi?", "Kimi?" sorularını sor:
- ➡️ Cevap alıyorsan → İş Fiili
- ➡️ Cevap alamıyorsan ve bir hareket/hal varsa → Durum Fiili
- ➡️ Cevap alamıyorsan ve bir değişim/zamanla olma durumu varsa → Oluş Fiili
📝 Mini Test
Aşağıdaki cümlelerdeki fiillerin türlerini bulalım!
- 1. Kuşlar uçuyor. → (Durum - Neyi uçuyor? Cevap yok.)
- 2. Mektubu yazdı. → (İş - Neyi yazdı? Mektubu.)
- 3. Çiçekler soldu. → (Oluş - Zamanla kendiliğinden oldu.)
- 4. Topu attı. → (İş - Neyi attı? Topu.)
- 5. Bebek uyuyor. → (Durum - Neyi uyuyor? Cevap yok.)
Harika! 🎉 Artık fiillerin anlam özelliklerini biliyorsun. Bol bol örnek cümle kurarak bu bilgini pekiştirebilirsin. 📚
