Matematikte işlemlerin belirli özellikleri vardır. Bu özellikler, işlemleri daha kolay anlamamızı ve uygulamamızı sağlar. En temel işlem özellikleri şunlardır:
Bir işlemin değişme özelliği, işlemdeki elemanların yerlerinin değiştirilebilmesidir. Toplama ve çarpma işlemleri değişme özelliğine sahiptir.
Örnek: \( 3 + 5 = 5 + 3 = 8 \) veya \( 4 \times 7 = 7 \times 4 = 28 \)
Not: Çıkarma ve bölme işlemleri değişme özelliğine sahip değildir.
Bir işlemin birleşme özelliği, işlemdeki gruplamanın sonucu değiştirmemesidir. Toplama ve çarpma işlemleri birleşme özelliğine sahiptir.
Örnek: \( (2 + 3) + 4 = 2 + (3 + 4) = 9 \) veya \( (5 \times 2) \times 3 = 5 \times (2 \times 3) = 30 \)
Not: Çıkarma ve bölme işlemleri birleşme özelliğine sahip değildir.
Dağılma özelliği, çarpma işleminin toplama veya çıkarma işlemi üzerine dağıtılabilmesidir.
Örnek: \( 3 \times (4 + 5) = (3 \times 4) + (3 \times 5) = 12 + 15 = 27 \)
Not: Dağılma özelliği sadece çarpma işlemi için geçerlidir.
Soru 1: Aşağıdaki işlemlerden hangisi değişme özelliğini sağlamaz?
a) \( 5 + 3 = 3 + 5 \)
b) \( 12 \times 4 = 4 \times 12 \)
c) \( 8 - 2 = 2 - 8 \)
d) \( 10 \div 5 = 5 \div 10 \)
e) \( 7 + 9 = 9 + 7 \)
Cevap: c) ve d) (Çıkarma ve bölme işlemleri değişme özelliği göstermez. Örneğin \( 8 - 2 \neq 2 - 8 \)).
Soru 2: \( 3 \times (x + 2) = 15 \) denklemini dağılma özelliği kullanarak çözen bir öğrenci, aşağıdaki adımlardan hangisini yanlış uygular?
a) \( 3x + 6 = 15 \)
b) \( 3x = 15 - 6 \)
c) \( 3x = 9 \)
d) \( x = 9 \times 3 \)
e) \( x = 3 \)
Cevap: d) (Doğru işlem \( x = \frac{9}{3} \) olmalıdır. Çarpma yerine bölme yapılması gerekir.)