İşlevsel bölge, coğrafi bir terim olarak, belirli bir işlevi yerine getirmek üzere bir araya gelmiş, birbirleriyle etkileşim halinde olan ve ortak özellikler gösteren alanları ifade eder. Bu alanlar, ekonomik, sosyal, kültürel veya politik nedenlerle birbirlerine bağlı olabilirler. İşlevsel bölgeler, idari sınırlardan bağımsız olarak, gerçek yaşamdaki etkileşimleri ve bağlantıları yansıtır.
Şehirler ve onların etki alanları, tipik işlevsel bölge örnekleridir. Bir şehir, çevresindeki kırsal alanlara mal ve hizmet sunarken, kırsal alanlar da şehre tarım ürünleri ve iş gücü sağlar. Örneğin, İstanbul ve çevresi, Ankara ve çevresi, İzmir ve çevresi şehirsel işlevsel bölgelere örnek olarak verilebilir.
Belirli bir ekonomik faaliyetin yoğunlaştığı bölgeler de işlevsel bölgeler oluşturabilir. Örneğin, bir sanayi bölgesi veya tarım bölgesi, ekonomik bir işlev etrafında bir araya gelmiş alanlardan oluşur. Çukurova Bölgesi (tarım), Bursa (otomotiv sanayi) bu tür bölgelere örnek gösterilebilir.
Doğal özelliklerin benzerlik gösterdiği bölgeler de işlevsel bölgeler olarak kabul edilebilir. Örneğin, bir havza veya bir ormanlık alan, doğal bir işlev etrafında bir araya gelmiş alanlardan oluşur. Karadeniz Bölgesi (iklim ve bitki örtüsü) buna örnek olabilir.
İşlevsel bölge analizi, bir bölgenin işlevsel özelliklerini belirlemek, bölge içindeki etkileşimleri anlamak ve bölgenin gelişimini planlamak için kullanılan bir yöntemdir. Bu analizde, nüfus hareketleri, ekonomik faaliyetler, ulaşım ağları, iletişim sistemleri gibi çeşitli faktörler dikkate alınır.
