📜 İzmir İktisat Kongresi (Misak-ı İktisadi) Nedir?
İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında, yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin ekonomik politikalarını belirlemek amacıyla toplanmış tarihi bir kongredir. Lozan Antlaşması görüşmelerinin devam ettiği bir dönemde düzenlenmiş olması, aynı zamanda bağımsızlık mücadelesinin ekonomik bir manifestosu niteliği taşıdığını göstermektedir. Kongrenin kabul ettiği temel ilkeler bütününe "Misak-ı İktisadi" (Ekonomi Andı) adı verilir.
🎯 Kongrenin Amacı ve Önemi
- ✅ Yeni kurulacak olan devletin ekonomik bağımsızlığını sağlamak.
- ✅ Savaşlardan yeni çıkmış bir halkın ve harap olmuş bir ekonominin ihtiyaçlarını tespit etmek.
- ✅ Milli bir ekonominin temel ilkelerini belirlemek ve uzun vadeli bir kalkınma planı oluşturmak.
- ✅ Lozan'da, "Kapitülasyonlar" gibi konularda Türkiye'nin elini güçlendirmek.
👥 Kongreye Kimler Katıldı?
Kongre, sadece siyasetçilerin değil, ülkenin dört bir yanından gelen tüm ekonomik aktörlerin temsil edildiği bir yapıya sahipti. Katılımcılar dört ana gruptan oluşuyordu:
- 👨🌾 Çiftçiler: Tarım kesiminin sorunlarını ve beklentilerini dile getirdi.
- 👨🏭 Tüccarlar: Ticaret ve sermaye birikimi konusundaki görüşlerini sundu.
- 👷♂️ Sanayiciler: Yerli sanayinin geliştirilmesi için önerilerde bulundu.
- 🏛️ Devlet Temsilcileri: Hükümet politikalarını aktardı.
Bu yapı, kongrenin "ekonomik demokrasi" anlayışıyla toplandığının bir göstergesidir.
📜 Misak-ı İktisadi'nin (Ekonomi Andı) Temel İlkeleri
Kongrede kabul edilen ve Türkiye'nin ekonomik yol haritasını çizen başlıca kararlar şunlardır:
- 💪 Ekonomik Bağımsızlık: Tam bağımsızlık, ekonomik bağımsızlık olmadan mümkün değildir. Kapitülasyonlar kesinlikle kaldırılmalıdır.
- 🏭 Yerli Sanayinin Teşviki: Hammaddesi yurt içinde olan sanayi kollarının kurulmasına öncelik verilmelidir. Küçük işletmelerden büyük fabrikalara geçiş desteklenmelidir.
- 🚂 Ulaşım ve Altyapı: Demiryolları yapımına ağırlık verilmeli, ülkenin ulaşım ağı geliştirilmelidir.
- 🌾 Tarımın Modernleştirilmesi: Çiftçinin durumu iyileştirilmeli, modern tarım aletleri ve yöntemleri yaygınlaştırılmalıdır.
- 💰 Yerli Bankacılık ve Sermaye: Milli bankalar kurulmalı, Türk parası değerlendirilmeli ve yerli sermaye birikimi teşvik edilmelidir.
- 🎓 Teknik Eğitim: Ekonomik kalkınma için teknik eleman yetiştirilmesi şarttır.
💡 Sonuçları ve Etkileri
- ✅ İzmir İktisat Kongresi, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin liberal ve özel teşebbüse dayalı bir ekonomi modeli benimsediğini göstermiştir. Ancak, özel sektörün yetersiz kaldığı alanlarda devletçi politikalar da zamanla devreye girmiştir.
- ✅ "Türk milleti, kullandığı eşyayı kendi yapmalıdır." anlayışıyla milli burjuvazi yaratma hedefi ortaya konmuştur.
- ✅ Ekonomik kalkınmanın, siyasi bağımsızlık kadar hayati olduğu vurgulanmıştır.
💎 Özetle: İzmir İktisat Kongresi, sadece bir ekonomi kongresi değil, aynı zamanda "İstiklal-i Tam" (Tam Bağımsızlık) hedefinin ekonomik bir beyannamesidir. Misak-ı İktisadi, Türkiye'nin kendi ayakları üzerinde durma kararlılığının en önemli belgelerinden biridir.
