Kök Yaprak Grafiği (Stem and Leaf Plot) Nedir?
Kök yaprak grafiği, sayısal verileri hem görsel olarak hem de orijinal değerlerini koruyarak göstermeye yarayan bir veri düzenleme yöntemidir. Özellikle küçük ve orta ölçekli veri setlerini analiz etmek için oldukça kullanışlıdır.
Grafiğin Bölümleri
Grafik iki ana kısımdan oluşur:
- Kök (Stem): Sayıların genellikle ilk basamak(lar)ını temsil eder. Bu, genellikle onlar veya yüzler basamağıdır.
- Yaprak (Leaf): Sayıların genellikle son basamağını temsil eder. Bu, genellikle birler basamağıdır.
Nasıl Oluşturulur?
Bir kök yaprak grafiği oluşturmak için şu adımlar izlenir:
- Veri setindeki tüm sayılar küçükten büyüğe sıralanır.
- Her bir sayı, bir "kök" ve bir "yaprak" olarak ikiye ayrılır. Örneğin, 45 sayısı için kök "4" (onlar basamağı), yaprak ise "5" (birler basamağı) olur.
- Kökler dikey bir sütunda (artan sırada) yazılır.
- Her kökün yanına, o köke ait olan tüm yapraklar, artan sırada yan yana yazılır.
Örnek Uygulama
Aşağıdaki bir sınav notları veri setini ele alalım:
Veri Seti: 65, 72, 78, 81, 63, 85, 72, 90, 88, 76
Bu verilerle bir kök yaprak grafiği oluşturalım:
- Kök 6 | Yapraklar: 3, 5 (Sayılar: 63, 65)
- Kök 7 | Yapraklar: 2, 2, 6, 8 (Sayılar: 72, 72, 76, 78)
- Kök 8 | Yapraklar: 1, 5, 8 (Sayılar: 81, 85, 88)
- Kök 9 | Yapraklar: 0 (Sayı: 90)
Grafiğin son hali şöyle görünecektir:
6 | 3 5
7 | 2 2 6 8
8 | 1 5 8
9 | 0
Kök Yaprak Grafiğinin Avantajları
- Verilerin orijinal değerleri kaybolmaz. Sadece bir çubuk veya nokta değil, gerçek sayıyı görebilirsiniz.
- Verilerin dağılımını, merkezini ve yayılımını hızlıca gözlemlemeyi sağlar.
- Bir histogram kadar bilgi verirken, aynı zamanda ham veriyi de saklar.
- Elle oluşturulması kolaydır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çok büyük veri setlerinde (yüzlerce veri noktası) okunması ve yorumlanması zorlaşabilir.
- Kök ve yaprağın hangi basamakları temsil ettiği (örn: onlar/birler veya yüzler/onlar) mutlaka grafiğin başlığında veya açıklamasında belirtilmelidir.
Sonuç olarak, kök yaprak grafiği, veri analizine başlangıç yapmak ve veri setini tanımak için mükemmel bir araçtır.