# 📊 KPSS Grafik Problemleri: Daire, Sütun ve Çizgi Grafikleri
KPSS'de sıkça karşımıza çıkan grafik problemleri, adayların veri okuma, yorumlama ve analiz etme becerilerini ölçer. Bu sorular, özellikle Daire (Pasta), Sütun (Çubuk) ve Çizgi Grafikleri üzerinden gelir. Doğru yaklaşım ve temel tekniklerle bu soruları çözmek oldukça kolaydır. Bu içerikte, bu üç grafik türünü inceleyecek ve çözüm stratejilerini öğreneceğiz.
🎯 Grafik Problemlerine Genel Yaklaşım
Her grafik sorusunu çözerken izlenecek altın kurallar:
- ✅ Grafiğin başlığını mutlaka okuyun (Ne hakkında olduğunu anlayın).
- ✅ Eksen etiketlerine (x ve y ekseni) dikkat edin (Birimleri, ölçeği kontrol edin).
- ✅ Grafikteki verilen değerleri ve oranları doğru okuyun.
- ✅ Soruda isteneni tam olarak anlayın (Toplam mı, fark mı, oran mı?).
🥧 1. Daire Grafiği (Pasta Grafiği) Problemleri
Bir bütünün parçalarını yüzdelik (%) veya derece (°) cinsinden gösterir. 360° tam daire, %100'ü temsil eder.
📐 Temel Formüller ve İlişkiler
- Bir parçanın yüzdesi biliniyorsa, derecesi: \( \text{Derece} = \frac{\text{Yüzde}}{100} \times 360 \)
- Derecesi biliniyorsa, yüzdesi: \( \text{Yüzde} = \frac{\text{Derece}}{360} \times 100 \)
- Bir parçanın değeri biliniyorsa, yüzdesi: \( \text{Yüzde} = \frac{\text{Parça Değeri}}{\text{Tüm Değerler Toplamı}} \times 100 \)
💡 Çözüm Teknikleri
- Oran-orantı kurmak en güvenilir yoldur.
- Verilen bir parçanın değerinden yola çıkarak tüm dairenin değerini (toplamı) bulun.
- Daire grafiğinde açı ölçüsü verilmişse, direkt oran kurun. Örneğin, 90°'lik dilim %25'e eşittir (90/360 = 1/4).
🔍 Örnek Soru Tipi:
"Bir ailenin aylık giderlerinin daire grafiğinde, kira 120°, mutfak 90°, diğerleri 150° ile gösterilmiştir. Mutfak gideri 1500 TL ise toplam gider kaç TL'dir?"
Çözüm: Mutfak gideri 90° ve 1500 TL. 90°, 360°'nin 1/4'üdür. O halde toplam gider 1500 × 4 = 6000 TL.
📊 2. Sütun Grafiği (Çubuk Grafiği) Problemleri
Verileri dikey veya yatay çubuklarla karşılaştırmalı olarak gösterir. Niceliksel karşılaştırmalar için idealdir.
📈 Okuma ve Yorumlama
- Her bir sütunun yüksekliği (veya uzunluğu), temsil ettiği değerle doğru orantılıdır.
- Y eksenindeki ölçek mutlaka kontrol edilmelidir (0'dan mı başlıyor? Aralıklar eşit mi?).
- Sıklıkla en büyük/en küçük değer, artış/azalış miktarı veya belirli bir oran sorulur.
💡 Çözüm Teknikleri
- Sütunların tepe noktasının y ekseninde hangi değere denk geldiğini dikkatli okuyun.
- İki sütun arasındaki fark veya oran soruluyorsa, değerleri grafikten alıp işlem yapın.
- Bazen grafikte doğrudan değer yazılır, bazen sadece ölçekten okunur.
🔍 Örnek Soru Tipi:
"Bir mağazanın 5 günlük satışlarını gösteren sütun grafiğinde, salı günü 40 birim, perşembe günü 60 birim satılmıştır. Salı ve perşembe satışlarının toplamı, çarşamba satışının 2 katı olduğuna göre, çarşamba satışı kaç birimdir?"
Çözüm: Salı + Perşembe = 40 + 60 = 100 birim. Bu, çarşamba satışının 2 katı ise, çarşamba satışı 100 / 2 = 50 birim.
📈 3. Çizgi Grafiği Problemleri
Verilerdeki değişim trendini, artış/azalışı ve zaman içindeki gelişimi göstermek için kullanılır. KPSS'de genellikle zaman serisi şeklindedir.
🔄 Okuma ve Yorumlama
- X ekseninde genellikle zaman (ay, yıl, gün), y ekseninde ise ölçülen değer bulunur.
- Çizginin eğimi değişim hızını gösterir: Dik yükseliyorsa hızlı artış, dik düşüyorsa hızlı azalış.
- Maksimum ve minimum noktalar, zirve ve dip değerleri verir.
💡 Çözüm Teknikleri
- Belirli bir noktanın koordinatlarını (zaman, değer) doğru okuyun.
- İki zaman arasındaki değişim miktarını soruyorsa: \( \text{Son Değer} - \text{İlk Değer} \).
- Ortalama artış soruyorsa: \( \frac{\text{Toplam Değişim}}{\text{Zaman Aralığı Sayısı}} \).
- Çizginin sürekliliğine dikkat edin, noktalar birleştirilmiştir.
🔍 Örnek Soru Tipi:
"Bir şirketin 2018-2022 yılları arası kârını (milyon TL) gösteren çizgi grafiğinde, 2018'de 20, 2020'de 30, 2022'de 40 değerleri okunuyor. Buna göre, yıllık ortalama kâr artışı kaç milyon TL'dir?"
Çözüm: Toplam değişim = 40 - 20 = 20 milyon TL. Toplam yıl sayısı = 2022 - 2018 = 4 yıl. Ortalama yıllık artış = 20 / 4 = 5 milyon TL/yıl.
✅ Pratik İpuçları ve Sınav Stratejisi
- ⏱️ Zaman yönetimi: Grafik soruları genelde uzundur, ancak çözümü kısadır. Panik yapmayın.
- 🔢 Hesap makinesi kullanımı: İzin veriliyorsa, basit işlemlerde bile kullanın, hata payını azaltın.
- ✏️ İşaretleme: Grafik üzerinde soruda bahsedilen noktaları daire içine alın.
- 📝 Yedek yöntem: Oran-orantı, her grafik türü için en temel ve güvenilir çözüm yoludur.
Son olarak, bol bol grafik yorumlama sorusu çözerek farklı soru tiplerini görmeniz, sınavdaki başarınızı doğrudan artıracaktır. Grafikler aslında gizlenmiş basit oran ve sayı problemleridir. Sakince okuyup, doğru veriyi aldıktan sonra çözüm kendiliğinden gelecektir. 🚀
