10. sınıf felsefe 1. dönem 1. yazılı 7. senaryo

Question

Felsefe sınavı için 7. senaryoya çalışıyorum ama bazı filozofların düşüncelerini karıştırıyorum. Sınavda nasıl yorum yapmam gerektiğini tam olarak kestiremiyorum.

Answer 1

📚 10. Sınıf Felsefe 1. Dönem 1. Yazılı: 7. Senaryo Çalışması

Merhaba! Bu içerik, "10. sınıf felsefe 1. dönem 1. yazılı 7. senaryo" başlığından yola çıkarak hazırlanmıştır. Başlık, bir sınav sorusu veya sınavda karşılaşılabilecek bir senaryoyu işaret ettiği için, bu bir DURUM A (Eğitim/Müfredat Konusu)'dır. Dolayısıyla, aşağıda senaryo tipi bir sınav sorusunu nasıl cevaplayacağınıza dair stratejiler ve örnek bir senaryo analizi bulacaksınız. Bu bir ders notu/çalışma rehberi niteliğindedir.

🎯 Senaryo Soruları Nedir?

Felsefe dersinde senaryo soruları, günlük hayattan veya tarihten bir durumu anlatır ve sizden bu durumu felsefi kavramlar, filozofların görüşleri ve akımlar ışığında analiz etmenizi ister. Amacı, bilgiyi ezberlemek değil, uygulamak ve yorumlamaktır.

🧩 Senaryo Çözme Stratejileri

• ✅ Senaryoyu Dikkatlice Oku: Ana karakteri, karşılaştığı ikilemi veya soruyu, verilen seçenekleri iyi anla.
• ✅ Anahtar Kelimeleri Belirle: "Doğru bilgi mümkün müdür?", "Ahlaki karar", "Gerçeklik nedir?", "İnanç ve bilgi" gibi ifadeler hangi felsefi disipline (epistemoloji, etik, metafizik) işaret ediyor?
• ✅ İlgili Ünite ve Kavramları Hatırla: Senaryo, 1. dönem konularından (Felsefeyle Tanışma, Felsefi Düşüncenin Özellikleri, Felsefenin Temel Soruları) hangisiyle ilişkili?
• ✅ Filozof ve Görüşlerini İlişkilendir: Soruda direkt isim geçmese de, durum hangi filozofun düşüncesini çağrıştırıyor?
• ✅ Mantıklı ve Tutarlı Argüman Kur: Cevabını açıkla, örnekle, neden-sonuç ilişkisi kur.

📖 Örnek Senaryo ve Çözüm Analizi (7. Senaryo Taslağı)

🔍 Senaryo Metni:

"Zeynep ve Can, okul bahçesinde oturmuş, dünyanın en eski haritasını inceliyorlar. Harita, dünyayı düz bir tepsi gibi gösteriyor ve kenarlarında 'Buradan sonra canavarlar vardır' yazıyor. Zeynep, 'İnsanlar o zamanlar gerçekten buna inanıyor muydu? Gidip görmemişlerdi ki!' diyor. Can ise, 'Belki de o zaman için doğru olan buydu. Şimdi bizim doğru dediğimiz şeyler de yüzyıllar sonra yanlış görünebilir' diye cevap veriyor. Bu konuşmadan sonra ikisi de 'Gerçekten doğru bilgiye ulaşmak mümkün müdür?' sorusunu tartışmaya başlıyorlar."

💡 Senaryonun Felsefi Analizi ve Olası Sorular:

1. Hangi Felsefi Disiplin?

Bu senaryo, doğru bilginin imkanı ve kaynağını sorguladığı için temel olarak Epistemoloji (Bilgi Felsefesi) alanına girer.

2. Hangi Kavramlar Öne Çıkıyor?

• 🐉 Doğruluk ve Gerçeklik: Tarihsel bağlamda "doğru" kabul edilen bir haritanın bugün yanlış olması.
• 🕰️ Görelilik (Rölativizm): Can'ın "o zaman için doğruydu" ifadesi, bilginin zamana ve koşullara göre değişebileceği fikrini yansıtır.
• ❓ Şüphecilik (Skeptisizm): Zeynep'in "Gidip görmemişlerdi ki!" sözü, duyulara ve dolaylı bilgiye duyulan şüpheyi gösterir.

3. Hangi Filozofların Görüşleriyle İlişkilendirilebilir?

• Protagoras: "İnsan her şeyin ölçüsüdür" der. Can'ın göreli yaklaşımı buna benzer. Bilgi, kişiye, topluma ve zamana göre değişir.
• Sofistler: Onlara göre kesin ve mutlak bir doğru yoktur. Doğrular görecelidir.
• Pyrrhon (Şüpheci): Mutlak doğruya ulaşılamayacağını, bu yüzden yargıdan kaçınmak (epokhe) gerektiğini savunur.

4. Olası Sınav Sorusu ve Cevap Taslağı:

Soru: "Yukarıdaki senaryoya göre, Zeynep ve Can'ın tartıştığı temel felsefi problem nedir? Bu problem çerçevesinde, bilginin doğruluğu konusundaki görecilik ve şüphecilik görüşlerini karşılaştırarak açıklayınız."

Cevap Taslağı:
Bu senaryonun temel problemi, "Doğru bilgi mümkün müdür ve ölçütü nedir?" sorusudur. Görecilik (Rölativizm), Can'ın ifadesinde görüldüğü gibi, doğruluğun kişiye, topluma, kültüre ve zamana göre değiştiğini savunur. Mutlak bir doğru yoktur; bir dönemin haritası o dönem için "doğru" iken, bugün "yanlış" olabilir. Şüphecilik (Skeptisizm) ise, Zeynep'in duyulara ve dolaylı aktarımlara duyduğu güvensizlikte kendini gösterir. Şüpheciler, kesin ve mutlak bilgiye ulaşmanın imkansız olduğunu, bu yüzden kesin yargıda bulunmaktan kaçınmak gerektiğini öne sürerler. Kısacası, görecilik "doğrular değişir" derken, şüphecilik "değişse bile onu kesin olarak bilemeyiz" noktasına varır.

✏️ Yazılıda Dikkat Edilecekler

• ⚡ Soruyu iyice anlamadan cevap yazmaya başlama.
• ⚡ Kavramları doğru ve yerinde kullan. Tanımını yap.
• ⚡ "Çünkü", "örneğin", "şöyle ki" gibi bağlaçlarla düşünceni somutlaştır.
• ⚡ Senaryodan direkt alıntı yaparak örnek ver.
• ⚡ Düzgün paragraf yapısı ve okunaklı bir yazı ile cevabını sun.

Umarım bu rehber, senaryo tipi sorulara hazırlanmana yardımcı olur. Başarılar! 🍀