Küba, dünyanın en ilginç ve karmaşık para sistemlerinden birine sahiptir. Ülkede uzun yıllar boyunca iki farklı para birimi paralel olarak kullanıldı. 2021 yılında gerçekleştirilen tarihi para reformuna kadar Küba'da Küba Pesosu (CUP) ve Dönüştürülebilir Küba Pesosu (CUC) olmak üzere ikili bir sistem yürürlükteydi. Bu yazıda, Küba'nın para biriminin tarihini, özelliklerini ve güncel durumunu inceleyeceğiz.
Küba'nın para birimi olan peso, İspanyol sömürge dönemine kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. Modern Küba pesosu ise 1857 yılında tedavüle girmiştir. Ancak Küba para sistemindeki en önemli dönüm noktası, 1959 Küba Devrimi sonrasında yaşanmıştır.
Yerel halkın günlük ihtiyaçlarını karşılamak için kullandığı para birimiydi. Devlet maaşları, kamu hizmetleri ve temel gıda ürünleri CUP ile ödeniyordu. Banknotlar ve madeni paralardan oluşuyordu.
Turizm sektörü ve lüks ürünler için kullanılan, Amerikan dolarına sabitlenmiş para birimiydi. 1 CUC = 1 USD şeklinde değerleniyordu ve 1 CUC = 24 CUP'e eşitti. Bu ikili sistem, ülkede sosyoekonomik eşitsizliklere yol açıyordu.
Küba hükümeti, Ocak 2021'de tarihi bir kararla ikili para sistemini sona erdirdi. CUC tedavülden kaldırıldı ve tüm ekonomik işlemler için tek para birimi olarak Küba Pesosu (CUP) kabul edildi. Bu reformun amaçları:
2021 reformundan sonra Küba'da resmi para birimi sadece Küba Pesosu (CUP)'dur. Banknotlar 1, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 ve 1000 peso değerlerinde bulunur. Madeni paralar ise centavolar (pesonun 1/100'ü) şeklindedir.
Küba ekonomisi halen döviz sıkıntısı çekmektedir ve resmi kur ile karaborsa kuru arasında büyük farklar bulunmaktadır. Turistler genellikle Euro, Amerikan doları veya diğer konvertibl para birimlerini getirip bunları resmi döviz bürolarında CUP'e çevirmektedir.
Küba'nın para birimi, ülkenin benzersiz sosyoekonomik yapısını yansıtır. Devlet kontrolündeki ekonomi, ABD ambargosu ve turizm gelirlerine bağımlılık, Küba pesosunun değerini doğrudan etkilemektedir. Küba vatandaşları için maaşlar hala düşük seviyededir (ortalama aylık maaş 4.000-5.000 CUP), bu da dolarizasyon eğilimini artırmaktadır.
Küba'nın para birimi, ülkenin ekonomik reform sürecinin merkezinde yer almaya devam edecek gibi görünüyor. Tek para birimine geçiş, uzun vadeli ekonomik istikrar için atılmış önemli bir adım olsa da, enflasyon, döviz kıtlığı ve üretim eksikliği gibi temel sorunlar devam etmektedir. Küba pesosunun geleceği, ülkenin ekonomik politikalarına ve uluslararası ilişkilerdeki gelişmelere bağlı olacaktır.
Küba'nın para birimi, sadece bir ödeme aracı değil, aynı zamanda ülkenin sosyalist ideolojisi, ekonomik mücadeleleri ve uluslararası izolasyonunun somut bir yansımasıdır. Bu nedenle, Küba pesosunu anlamak, Küba'nın kendisini anlamak için önemli bir anahtardır.
