Kutluk (II. Göktürk) Devleti Kurucusu Kimdir? (Kutluk Kağan)

Question

Kutluk Devleti'ni (ikinci Göktürk Devleti) kuran kişi, Kutluk Kağan'dır. Onun hakkında fazla detay bulamadım, Çin esaretinden sonra nasıl devleti yeniden kurduğunu tam olarak anlayamadım. Aşina ailesinden geldiğini biliyorum ama hayatı ve mücadelesi hakkında daha net bilgiye ihtiyacım var.

Answer 1

# 📜 Kutluk (II. Göktürk) Devleti Kurucusu: Kutluk Kağan

🌄 Giriş: Türk Tarihinin Yeniden Doğuşu

Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri, 682 yılında Kutluk Kağan önderliğinde kurulan Kutluk Devleti'dir. Bu devlet, tarih kitaplarında daha çok II. Göktürk Kağanlığı veya Kutluk Devleti olarak geçer. 50 yıllık Çin esaretinden sonra Türklerin bağımsızlığını yeniden kazanmasını sağlayan bu devletin kurucusu, Türk milletine "Ey Türk, titre ve kendine dön!" çağrısı yapan Kutluk Kağan'dır.

👑 Kutluk Kağan'ın Kimliği ve Yükselişi

Kutluk Kağan (ö. 692), asıl adıyla Kutluk Şad, Türk tarihinde İlteriş Kağan unvanıyla tanınır. "İlteriş" kelimesi, "devleti derleyen, toparlayan" anlamına gelir ve bu unvan onun misyonunu mükemmel şekilde özetler.

• 🎯 Soyu: Asil bir Türk ailesinden gelir, Göktürk hanedanına mensuptur.
• 🎯 Dönemi: Doğu Göktürk Kağanlığı'nın Çin egemenliği (Tang Hanedanı) altında olduğu bir dönemde yetişti.
• 🎯 Karakteri: Tarihi kaynaklarda cesur, stratejik zekaya sahip, kararlı ve Türk milletinin birliğine inanan bir lider olarak tasvir edilir.

⚔️ Bağımsızlık Mücadelesinin Başlaması

Kutluk Kağan, Çin baskısına karşı ilk isyan hareketini 679 yılında başlattı. Ancak asıl büyük çıkışını, Türk tarihinin önemli devlet adamlarından Vezir Tonyukuk'un da desteğini alarak 682 yılında gerçekleştirdi. Önce Çin'e karşı gerilla savaşları yürüttü, Türk boylarını tek tek örgütledi ve nihayetinde Ötüken'i (Türklerin kutsal başkenti) geri alarak bağımsızlığını ilan etti.

🏛️ Kutluk Devleti'nin (II. Göktürk) Kuruluşu

682 yılında resmen kurulan devlet, kısa sürede eski Göktürk topraklarında hakimiyet kurdu. Kutluk Kağan'ın kuruluştaki en büyük iki destekçisi:

• 💡 Vezir Tonyukuk: Devletin akıl hocası, stratejisti ve başdanışmanı.
• 💪 Kardeşi Kapgan Kağan: Ordunun başkomutanı ve fetihlerdeki en önemli askeri deha.

Kutluk Kağan, devleti kurduktan sonra ilk iş olarak Türk töresini (geleneksel hukuk ve devlet düzeni) yeniden canlandırdı. Orduyu düzenledi, ekonomiyi güçlendirdi ve Çin'e karşı sınır güvenliğini sağlamlaştırdı.

📜 Tarihi Önemi ve Mirası

Kutluk Kağan'ın kurduğu devlet, sadece siyasi bir bağımsızlık hareketi değil, aynı zamanda bir kültürel diriliş hareketiydi.

✨ Kutluk Kağan'ın Başlıca Katkıları:

• ✅ Bağımsızlık: 50 yıllık Çin esaretine son verdi.
• ✅ Birlik: Dağınık Türk boylarını tek bayrak altında topladı.
• ✅ Milli Bilinç: Türk kimliğini ve töresini yeniden canlandırdı.
• ✅ Temel Attı: Oğulları Bilge Kağan ve Kül Tigin döneminde devletin altın çağını yaşamasının zeminini hazırladı.

En önemlisi, onun açtığı yoldan ilerleyen oğlu Bilge Kağan ve kardeşi Kül Tigin için dikilecek olan Orhun Yazıtları (Göktürk Kitabeleri), Türk tarihinin, edebiyatının ve dilinin ilk yazılı anıtları olacaktı. Bu anıtlarda Kutluk Kağan'ın mücadelesi övülür ve Türk milletine öğütler verilir.

✍️ Sonuç

Kutluk Kağan (İlteriş Kağan), Türk tarihinde "devlet kuran" nadir şahsiyetlerden biridir. Sadece askeri dehasıyla değil, Türk milletinin bağımsızlık ruhunu yeniden alevlendirmesiyle de efsaneleşmiştir. Kurduğu Kutluk Devleti, Türklerin Orta Asya'daki varlığını pekiştirmiş ve kendisinden sonra gelen Türk devletlerine ilham kaynağı olmuştur. Onun mirası, bugün hâlâ Orhun Vadisi'nde yükselen o anıtlarda yaşamaya devam etmektedir.

Kısacası, II. Göktürk Kağanlığı'nın kurucusu, Türk bağımsızlık mücadelesinin sembol ismi: Kutluk Kağan'dır. 🐺