Kuvvetin etkileri etkinlikleri 5. sınıf

Question

Kuvvetin cisimler üzerindeki etkilerini anlamakta biraz zorlanıyorum. Mesela, bir cismi durdurmak veya hızlandırmak için kuvvet uyguladığımızı biliyorum ama döndürme ve şekil değiştirme etkilerini tam olarak kavrayamadım. Bu konuyu daha iyi anlamak için basit ve eğlenceli deneyler arıyorum.

Answer 1

Kuvvetin Etkileri

Merhaba! Bu dersimizde kuvvetin ne gibi etkileri olduğunu öğreneceğiz. Kuvvet, duran bir cismi hareket ettirebilen, hareket eden bir cismi durdurabilen, cisimlerin hızını, yönünü veya şeklini değiştirebilen bir etkidir.

1. Kuvvet Cisimleri Hareket Ettirir

Duran bir cisme kuvvet uygularsak onu hareket ettirebiliriz.

• Duran bir topa ayağımızla vurduğumuzda top hareket eder.
• Kapıyı iterek veya çekerek açarız.
• Kalemi elimizle tutup kaldırırız.

2. Kuvvet Hareket Eden Cisimleri Durdurur

Hareket halindeki bir cisme kuvvet uygularsak onu yavaşlatabilir veya tamamen durdurabiliriz.

• Yuvarlanan bir topu elimizle durdurabiliriz.
• Bisikleti sürerken frene basarak bisikleti yavaşlatır veya durdururuz.

3. Kuvvet Cisimlerin Hızını Değiştirir

Hareket eden bir cisme kuvvet uygulayarak onun hızını artırabilir veya azaltabiliriz.

• Salıncakta sallanan birine arkadan iterek onun daha hızlı sallanmasını sağlarız.
• Yokuş aşağı yuvarlanan bir topun hızı artar.

4. Kuvvet Cisimlerin Yönünü Değiştirir

Hareket eden bir cisme farklı bir yönden kuvvet uygularsak onun hareket yönünü değiştirebiliriz.

• Masa tenisinde raketle vurulan topun yönü değişir.
• Viraja giren bir arabanın yönü değişir.

5. Kuvvet Cisimlerin Şeklini Değiştirir

Bazı cisimlere kuvvet uyguladığımızda onların şekli değişir. Buna şekil değişikliği denir.

• Bir süngeri sıktığımızda şekli değişir, bıraktığımızda eski haline dönebilir.
• Bir kâğıdı buruşturduğumuzda şekli kalıcı olarak değişir.
• Bir lastiği çektiğimizde uzar, bıraktığımızda eski haline döner.

Etkinlik Önerileri

Aşağıdaki basit etkinlikleri yaparak kuvvetin etkilerini gözlemleyebilirsin:

• Hareket Ettirme: Masanın üzerinde duran bir kalemi iterek hareket ettir.
• Durdurma: Yerde yuvarladığın bir misketin önüne başka bir cisim koyarak onu durdur.
• Hızlandırma: Yavaşça salladığın bir ipin ucundaki cisme arkadan hafifçe vurarak hızlanmasını sağla.
• Yön Değiştirme: Düz bir çizgide yuvarladığın bir topa yandan hafifçe vurarak yönünü değiştir.
• Şekil Değiştirme: Bir oyun hamurunu elinle sıkarak, yuvarlayarak veya uzatarak şeklini değiştir.

Sonuç: Günlük hayatımızın her anında kuvveti kullanırız ve kuvvetin bu beş temel etkisini görürüz.

Answer 2

Kuvvetin Etkileri Çalışma Kağıdı ve Etkinlikler

A. Boşluk Doldurma

1. Bir cismi durdurmak, hareket ettirmek veya yönünü değiştirmek için uygulanan itme ya da çekmeye _______________ denir.

2. Kuvvet, cisimlerin _______________ değiştirebilir.

3. Duran bir topa vurduğumuzda top _______________ eder.

4. Hareket halindeki bir bisiklete fren yaparsak bisiklet _______________.

B. Doğru / Yanlış

1. ( ) Kuvvet uygulayarak bir cismin şeklini değiştirebiliriz.

2. ( ) Kuvvet sadece cisimleri hareket ettirir, durduramaz.

3. ( ) Hareket halindeki bir cisme zıt yönde kuvvet uygularsak cisim yavaşlar veya durur.

4. ( ) Kuvvetin cisimler üzerinde hiçbir etkisi yoktur.

C. Eşleştirme

Aşağıdaki kuvvet uygulamalarını etkileri ile eşleştiriniz.

• 1. Yumuşak bir süngeri sıkmak
• 2. Yuvarlanan topun önüne başka bir top koymak
• 3. Durmakta olan arabanın gaz pedalına basmak
• 4. Duvara çiviyi çakmak

• A. Cismin şeklini değiştirme
• B. Cismi hareket ettirme
• C. Cismin yönünü değiştirme
• D. Cismi durdurma

D. Açık Uçlu Sorular

1. Günlük hayattan, kuvvetin bir cismin hızını artırdığı bir örnek yazınız.

2. Bir oyun hamuruna kuvvet uyguladığımızda ne olur? Açıklayınız.

E. Kısa Test

1. Aşağıdakilerden hangisi kuvvetin bir etkisi değildir?

A) Cisimleri hareket ettirmek

B) Cisimleri döndürmek

C) Cisimlerin rengini değiştirmek

D) Cisimlerin şeklini değiştirmek

2. Hareket halindeki bir cisimle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Cisme hareket yönünde kuvvet uygulanırsa hızlanır.

B) Cisme hareketine zıt yönde kuvvet uygulanırsa yavaşlar.

C) Cisme hiç kuvvet uygulanmazsa hemen durur.

D) Cisme farklı yönde kuvvet uygulanırsa yönü değişebilir.

Cevaplar:

A.1: kuvvet, A.2: hareketini, A.3: hareket, A.4: yavaşlar veya durur

B.1: D, B.2: Y, B.3: D, B.4: Y

C: 1-A, 2-C, 3-B, 4-D

D.1: (Örnek: Durmakta olan bir topa vurmak), D.2: Şekli değişir.

E.1: C, E.2: C