📚 Madde Nedir?
Madde, uzayda yer kaplayan ve kütlesi olan her şeye denir. Çevremizde gördüğümüz hava, su, toprak, ağaçlar, masa, sandalye hep maddedir. Maddeler katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç fiziksel halde bulunur.
🔬 Maddenin Ortak Özellikleri
Bütün maddeler için geçerli olan özelliklerdir:
- ✅ Kütle: Madde miktarının bir ölçüsüdür. Kilogram (kg) veya gram (g) ile ölçülür.
- ✅ Hacim: Maddenin uzayda kapladığı yerdir. Litre (L) veya metreküp (m³) ile ölçülür.
✨ Maddenin Ayırt Edici Özellikleri
Maddeleri birbirinden ayırt etmek için kullanılan özelliklerdir. Bu özellikler maddenin türüne ve miktarına bağlı değildir.
- 🌡️ Özkütle (Yoğunluk): Bir maddenin birim hacminin kütlesidir. Formülü: \( d = \frac{m}{V} \)
- 🔥 Erime Noktası: Bir katının sıvı hale geçtiği sıcaklıktır.
- 💧 Kaynama Noktası: Bir sıvının gaz hale geçtiği sıcaklıktır.
- 🧊 Donma Noktası: Bir sıvının katı hale geçtiği sıcaklıktır.
- 💨 Buharlaşma Isısı: Bir sıvının buhar haline gelmesi için gereken enerjidir.
- 🔄 Çözünürlük: Belirli bir miktar çözücüde çözünebilen madde miktarıdır.
- 🧲 Esneklik, iletkenlik, genleşme de diğer ayırt edici özelliklerdendir.
📊 Maddenin Fiziksel Halleri
- 🧱 Katı: Belirli bir şekli ve hacmi vardır. Tanecikleri sıkı ve düzenlidir.
- 💧 Sıvı: Belirli bir hacmi vardır ama belirli bir şekli yoktur. Bulunduğu kabın şeklini alır.
- 💨 Gaz: Belirli bir şekli ve hacmi yoktur. Bulunduğu kabı tamamen doldurur.
💡 Saf Madde ve Karışımlar
- ⚗️ Saf Madde: Aynı tür taneciklerden oluşan, belirli erime ve kaynama noktaları olan maddelerdir. (Örn: Saf su, Altın)
- 🧪 Karışım: İki veya daha fazla saf maddenin kimyasal özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşur.
- ➡️ Homojen Karışım: Her yerinde aynı özelliği gösteren karışımlardır. (Örn: Tuzlu su, Hava)
- ➡️ Heterojen Karışım: Her yerinde aynı özelliği göstermeyen karışımlardır. (Örn: Zeytinyağlı su, Salata)
🎯 Önemli Not: Ayırt edici özellikler, maddenin miktarına bağlı değildir. Örneğin, 1 gram suyun özkütlesi ile 1 ton suyun özkütlesi aynıdır.
