# 🚨 Küba Krizi (1962): Nükleer Savaşın Eşiğinde Bir 13 Gün
🌍 Krizin Perde Arkası: Soğuk Savaş'ın Kaynayan Kazanı
Küba Krizi, Ekim 1962'de yaşanan ve dünyayı nükleer savaşın eşiğine getiren 13 günlük bir uluslararası gerilimdi. Soğuk Savaş'ın en tehlikeli dönemi olarak kabul edilen bu olay, ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki güç mücadelesinin bir yansımasıydı. Küba, bu mücadelenin ana sahnesi haline gelmişti.
⚙️ Krizin Tetikleyicileri: Domino Taşları Nasıl Dizildi?
- 🔄 1959 Küba Devrimi: Fidel Castro'nun ABD yanlısı Batista rejimini devirmesi ve Sovyetler Birliği'ne yaklaşması
- 🚫 ABD Tepkisi: Küba'ya ekonomik ambargo ve Domuzlar Körfezi Çıkarması (1961) gibi başarısız müdahaleler
- 🛡️ Sovyet Koruma Kalkanı: Castro'nun ABD tehdidine karşı SSCB'den askeri destek talep etmesi
- 🚀 Gizli Anlaşma: SSCB'nin Küba'ya nükleer başlık taşıyabilen füzeleri gizlice yerleştirmeye başlaması
🕵️♂️ Krizin Başlaması: U-2 Casus Uçaklarının Keşfi
14 Ekim 1962'de, bir ABD U-2 casus uçağı, Küba'da inşaat halindeki nükleer füze rampalarını fotoğrafladı. Bu rampalar, ABD topraklarını (Washington dahil) vurabilecek menzile sahipti. Fotoğraflar Başkan John F. Kennedy'ye ulaştığında, ABD için en büyük ulusal güvenlik tehditlerinden biri resmen başlamış oldu.
📅 13 Günlük Gerilim: Kronolojik Sırayla Kritik Anlar
🔴 1. Aşama: Tepki ve Karşı Hamle (16-22 Ekim)
- 16 Ekim: Kennedy, EXCOMM (Yürütme Komitesi) toplantılarını başlattı.
- 22 Ekim: Kennedy, ulusa seslenişte "deniz ablukası" (quarantine) ilan etti ve füzelerin sökülmesini talep etti.
🟡 2. Aşama: Tırmanma (23-27 Ekim)
- 24 Ekim: Sovyet gemileri abluka hattına yaklaştı, dünya nefesini tuttu. Son anda gemiler durdu.
- 26-27 Ekim: "Kara Cumartesi" – Bir U-2 uçağı Küba üzerinde düşürüldü, kriz zirve yaptı.
- 📨 Gizli Mektup Trafiği: Kennedy ile Kruşçev arasında yoğun yazışmalar.
🟢 3. Aşama: Çözüm (28 Ekim)
28 Ekim'de Kruşçev, füzeleri sökme kararı açıkladı. Karşılığında ABD, Küba'yı işgal etmeme garantisi verdi ve Türkiye'deki Jüpiter füzelerini gizlice sökmeyi kabul etti.
🤝 Diplomasinin Zaferi: Hangi Faktörler Savaşı Önledi?
- 📞 Doğrudan İletişim: Kremlin ile Beyaz Saray arasında kurulan "kırmızı telefon" hattının temelleri atıldı.
- 🎭 Gizli Diplomasi: Kamuoyuna açıklanmayan tavizler ve esnek tutum.
- ⚠️ Ortak Akıl: İki lider de nükleer savaşın "kazananı" olmayacağını anlamıştı.
🌐 Küba Krizi'nin Dünyaya Etkileri ve Mirası
Kriz, Soğuk Savaş dinamiklerini kalıcı olarak değiştirdi:
- ☢️ Nükleer Silahsızlanma Adımları: 1963'te Kısmi Test Yasağı Anlaşması imzalandı.
- 🕊️ Yumuşama (Detant) Dönemi: Doğrudan çatışma yerine sınırlı işbirliği dönemi başladı.
- 🇺🇳 BM'nin Rolü: Uluslararası kriz yönetiminde arabuluculuk rolü güçlendi.
- 📚 Dersler: Yanlış anlaşılma riski, eskalasyon tehlikesi ve diplomasinin önemi tüm dünyaca öğrenildi.
💡 Sonuç: İnsanlığın En Büyük Dersi
Küba Krizi, insanlığın kolektif yok oluşun eşiğinden dönüşünün hikayesidir. Liderlerin sorumluluğu, diplomasinin değeri ve nükleer silahların yarattığı varoluşsal tehdit konusunda nesiller boyu sürecek bir bilinç oluşturdu. Tarih, bazen 13 gün içinde yazılır; Küba Krizi de modern tarihin en uzun 13 günü olarak hafızalardaki yerini koruyor.
