Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluk dönemi ve öğrenim hayatı, modern eğitim ile geleneksel eğitim arasında bir geçiş dönemine denk gelmiştir. Bu süreçte birbirinden farklı birkaç okulda eğitim görmüştür.
Küçük Mustafa, ailesinin isteği doğrultusunda, o dönemdeki geleneksel eğitim kurumlarından olan Mahalle Mektebi'ne başladı. Bu okullar, dini ağırlıklı eğitim verir ve çocuklara genellikle Kuran harflerini okumayı öğretirdi. Ancak buradaki eğitim metodu ve ortam, annesi Zübeyde Hanım'ın modern eğitim anlayışına uygun gelmedi.
Zübeyde Hanım'ın yönlendirmesiyle Mustafa, daha modern bir eğitim kurumu olan Şemsi Efendi Mektebi'ne geçti. Bu okul, yeni usul (usul-ü cedid) eğitim veren özel bir okuldu. Burada:
İlköğrenimini tamamladıktan sonra, babasının isteğiyle sivil bir ortaokul olan Selanik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu. "Rüştiye", günümüz ortaokul seviyesindeki okullara verilen isimdi. "Mülkiye" ise sivil/idari anlamına geliyordu. Bu okulda devlet memuru yetiştirmek amaçlanıyordu. Ancak Mustafa Kemal, bu okulda bir süre sonra bir disiplin olayı yaşadı ve buradan ayrılmak istedi.
Asker olmak isteyen Mustafa Kemal, annesinden gizlice Askeri Rüştiye'nin sınavlarına girdi ve kazandı. Bu okul, onun hayatındaki en önemli dönüm noktalarından biri oldu. Burada:
Özetle: Bu dört okul, Mustafa Kemal Atatürk'ün karakterinin, disiplin anlayışının ve dünya görüşünün şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Geleneksel eğitimden modern eğitime geçişi, askeri disiplinle tanışması ve kendi kararlarını verme yetisi, bu süreçte gelişmiştir.