Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılan “Çanakkale Şehitlerine” adlı şiir, Türk edebiyatının en önemli epik ve lirik metinlerinden biridir. Şiir, Çanakkale Savaşı’nın ruhunu, milletin direnişini ve şehitlerin aziz hatırasını ölümsüzleştirmek amacıyla kaleme alınmıştır. İlk olarak 1924 yılında yayımlanmış, daha sonra Safahat kitabına dahil edilmiştir.
Şiirin merkezinde, vatan uğruna canını feda eden askerlerin kahramanlığı ve bu fedakârlığın ulviyeti işlenir. Şehitlik kavramı kutsal bir mertebe olarak yüceltilir.
Şehitliğin İslam inancındaki yeri, cennet vaadi, Allah’a iman ve tevekkül temaları sıkça vurgulanır. Mehmet Akif, dini motifleri millî duyguyla harmanlar.
Çanakkale’nin bir “destan” olduğu fikri işlenir. Geçmişle gelecek arasında köprü kurularak, gençlere ve sonraki nesillere bir hatırlatma ve sorumluluk aktarımı yapılır.
Batı’nın sömürgeci ve saldırgan tutumu, “medeniyet” iddialarının ikiyüzlülüğü sert bir dille eleştirilir. “Tek dişi kalmış canavar” ifadesi bu eleştirinin simgesidir.
Şiirin açılış sorusu, Çanakkale Savaşı’nın benzersizliğini vurgular. Tarihte eşi benzeri görülmemiş bir mücadele olduğunu ima eder.
Çanakkale şehitleri, İslam tarihindeki en önemli savaşlardan biri olan Bedir Savaşı’nın kahramanlarıyla eş değerde tutulur. Dinî ve tarihî bir kıyaslama yapılır.
Şehitlerin fedakârlığı o kadar büyüktür ki, onları içine alacak bir mezar bile dar gelir. Bu mısra, şehitliğin fiziksel boyutları aşan manevi genişliğini anlatır.
“Çanakkale Şehitlerine” şiiri, Millî Edebiyat Dönemi’nin ve İstiklâl Marşı şairi Mehmet Akif’in en güçlü eserlerindendir. Savaşın hemen sonrasında yazılmış olması, onu bir “anıt-metin” haline getirir. Şiir, Türk edebiyatında vatan, şehitlik, direniş temalarının en etkileyici işlendiği örneklerden biri kabul edilir ve her yıl 18 Mart Çanakkale Zaferi anmalarında okunur.
🎖️ Sonuç: “Çanakkale Şehitlerine” şiiri, teknik kudreti, derin fikir dünyası ve yüksek duygu yoğunluğu ile hem bir edebiyat şaheseri, hem de millî bir belgedir.
