Mekansal Verilerin Haritaya Aktarılması
Coğrafi Bilgi Sistemleri'nde (CBS), dünyadaki gerçek nesneler ve olaylar bilgisayar ortamına nokta (point), çizgi (line) ve alan (polygon) olmak üzere üç temel vektör veri modeli ile aktarılır. Bu modeller, karmaşık gerçek dünyayı basitleştirerek haritalarda anlamlı bir şekilde temsil etmemizi sağlar.
1. Nokta (Point)
Noktalar, boyutsuz olarak kabul edilen ve harita üzerinde sadece bir koordinat çifti (X, Y) ile temsil edilen verilerdir. Konumsal bilgi taşırlar ancak uzunluk veya alan gibi nitelikleri yoktur.
- Örnekler: Telefon kulübesi, ağaç, trafik lambası, bina girişi, kuyu, elektrik direği.
- Özellik: Sadece konum bilgisi içerir. Bir şehrin haritada bir nokta olarak gösterilmesi, o şehrin boyutsuz olduğu anlamına gelmez, sadece ölçeğe bağlı olarak birim olarak temsil edildiğini gösterir.
2. Çizgi (Line)
Çizgiler, bir dizi noktanın (vertex) birleşmesiyle oluşan, başlangıcı ve bitişi olan doğrusal nesnelerdir. Uzunlukları ölçülebilir ancak alanları yoktur.
- Örnekler: Yol, nehir, elektrik hattı, boru hattı, sınır çizgisi.
- Özellik: Çizgiler genellikle hareket, akış veya bağlantıyı temsil eder. Örneğin, bir karayolu çizgisi, iki nokta arasındaki ulaşım bağlantısını gösterir.
3. Alan (Polygon)
Alanlar (çokgenler), kapalı bir çizgi dizisinin oluşturduğu, başlangıç ve bitiş noktası aynı olan şekillerdir. Hem çevre uzunluğu hem de alanı ölçülebilir niteliktedir.
- Örnekler: Göl, park, il sınırı, parsel, bina ayak izi, ülke sınırları.
- Özellik: Alanlar, süreklilik gösteren ve sınırları belli olan coğrafi varlıkları temsil etmek için kullanılır. Bir parselin alanını hesaplamak veya bir şehrin sınırlarını belirlemek için idealdir.
Özet ve Önemli Noktalar
- Bu üç temsil şekli, gerçek dünyayı modellememiz için birer soyutlamadır.
- Bir nesnenin hangi türle temsil edileceği haritanın ölçeğine bağlıdır. Örneğin, bir şehir:
- Küçük ölçekli bir dünya haritasında bir nokta olarak,
- Büyük ölçekli bir il haritasında ise sınırları belli bir alan olarak gösterilir.
- Bu vektör verileri, konum bilgilerinin yanı sıra (geometri), o nesneye ait nitelik bilgilerini de (öznitelik tablosu) saklayabilir. Örneğin, bir okul noktasının "Okul Adı", "Öğrenci Sayısı"; bir yol çizgisinin "Yol Adı", "Yol Sınıfı" gibi.
Sonuç olarak, nokta, çizgi ve alan modelleri, mekansal verileri dijital ortama aktarmak ve coğrafi analizler yapabilmek için kullanılan temel yapı taşlarıdır.
