Mitoz bölünmesi fen bilimleri 7 sınıf

Question

Mitoz bölünmenin amacını tam olarak anlayamadım. Canlılar için neden bu kadar önemli olduğunu ve bölünme aşamalarını karıştırıyorum.

Answer 1

Mitoz Bölünme

Mitoz bölünme, bir hücreden iki yeni hücre oluşmasını sağlayan temel bir hücre bölünmesi çeşididir. Bu bölünme sayesinde canlılar büyür, yaraları onarılır ve ölen hücrelerin yerine yenileri gelir.

Mitoz Bölünmenin Özellikleri

• Tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
• Çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve yıpranan dokuların onarılmasını sağlar.
• Bölünme sonucunda bir ana hücreden iki yavru hücre oluşur.
• Oluşan yavru hücreler, ana hücrenin tamamen aynısıdır (Aynı sayıda ve aynı tür kromozomlara sahiptir).
• Oluşan yavru hücrelerin kromozom sayısı değişmez, sabit kalır.
• Yaşam boyu devam eden bir süreçtir.

Mitoz Bölünmenin Aşamaları

Mitoz bölünme, birbirini takip eden dört evreden oluşur. Bu evreler sırasıyla şunlardır:

1. Hazırlık Evresi (Interfaz)

Bu evre, bölünmenin asıl evresi değildir ama bölünme için gerekli hazırlıkların yapıldığı çok önemli bir evredir.

• Hücre büyür ve bölünme için gerekli enerjiyi sentezler.
• Hücredeki kalıtım maddesi olan DNA kendini eşler. (Kromozom sayısı iki katına çıkar, ancak kromozomlar henüz belirgin değildir.)
• Organeller sayısını artırır.

2. Çekirdek Bölünmesi (Karyokinez)

Bu aşama, kromozomların belirginleşip ayrılarak iki yeni çekirdek oluşturduğu aşamadır. Kendi içinde dört evresi vardır:

a) Profaz:

• Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom haline gelir.
• Kromozomlar kendini eşlediği için birbirine bağlı ikiz kromatitlerden oluşur.
• Çekirdek zarı ve çekirdekçik eriyerek kaybolur.
• İğ iplikleri oluşmaya başlar.

b) Metafaz:

• Kromozomlar hücrenin ortasında, ekvator düzlemi denilen tek bir sıra halinde dizilir.
• İğ iplikleri kromozomlara bağlanır.
• Kromozomların en net görüldüğü evredir.

c) Anafaz:

• İğ iplikleri kısalır ve kardeş kromatitleri birbirinden ayırarak zıt kutuplara doğru çeker.
• Artık kromatitlere kromozom denir.
• Kutuplara çekilen kromozom sayıları birbirine eşittir.

d) Telofaz:

• Kutuplara çekilmiş olan kromozomlar etraflarında yeni çekirdek zarı oluşturur.
• Kromozomlar tekrar kromatin iplik haline döner.
• Çekirdekçik yeniden belirir.
• İğ iplikleri kaybolur.
• Çekirdek bölünmesi tamamlanmıştır.

3. Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)

Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sonra, sitoplazmanın ve organellerin iki yavru hücreye paylaştırıldığı evredir.

• Hayvan hücresinde: Hücre zarı dıştan içe doğru boğumlanır ve iki yeni hücre oluşur.
• Bitki hücresinde: Hücre zarı esnek olmadığı için boğumlanma olmaz. Hücrenin ortasında ara lamel denilen bir yapı oluşarak sitoplazmayı ikiye böler.

Bu evrelerin sonunda, genetik bilgisi birbiriyle tıpatıp aynı olan iki yeni hücre oluşur ve mitoz bölünme tamamlanır.

Özetle:

• Mitoz, vücut hücrelerinde gerçekleşir.
• Kromozom sayısı değişmez.
• Bir hücreden iki hücre oluşur.
• Oluşan hücreler ana hücreyle aynı kalıtsal bilgiye sahiptir.

Answer 2

Mitoz Bölünmesi Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir hücrenin mitoz bölünme geçirdiği gözlemleniyor. Bu süreçte kromozomların hücrenin ekvator düzleminde dizildiği ve iğ ipliklerine bağlandığı evre aşağıdakilerden hangisidir?
a) Profaz   b) Metafaz   c) Anafaz   d) Telofaz
Cevap: b) Metafaz
Çözüm: Metafaz evresinde kromozomlar hücrenin ortasında ekvator düzlemine dizilir ve iğ ipliklerine bağlanır. Bu diziliş, kromozomların sonraki evrede kutuplara eşit şekilde taşınmasını sağlar.

Soru 2: Bir deneyde bir hücrenin mitoz bölünmesi incelenmiş ve bölünme sonucunda oluşan hücrelerin genetik yapılarının ana hücre ile tamamen aynı olduğu gözlemlenmiştir. Bu durum mitoz bölünmenin hangi temel özelliğini kanıtlar?
a) Tür içinde kromozom sayısının sabit kalmasını
b) Oluşan hücrelerin genetik olarak birbirinden farklı olmasını
c) Büyüme ve yenilenmeyi sağlamasını
d) Eşey hücrelerinin oluşumunu gerçekleştirmesini
Cevap: a) Tür içinde kromozom sayısının sabit kalmasını
Çözüm: Mitoz bölünmede kromozomlar eşlenip birbirinden ayrılarak yavru hücrelere geçer. Bu sayede oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücreyle aynı olur ve tür içinde kromozom sayısı korunmuş olur.

Soru 3: Bir bitki hücresinde mitoz bölünme sırasında sitokinez (sitoplazma bölünmesi) ara lamel oluşumu ile gerçekleşir. Bu durum bitki hücrelerinin hangi yapısal özelliğinden kaynaklanır?
a) Kloroplast bulundurmalarından
b) Hücre duvarına sahip olmalarından
c) Küçük koful içermelerinden
d) Hücre zarının esnek olmasından
Cevap: b) Hücre duvarına sahip olmalarından
Çözüm: Bitki hücrelerinde sert bir hücre duvarı bulunur. Bu nedenle sitokinez sırasında hayvan hücrelerindeki gibi boğumlanma olmaz, bunun yerine hücrenin orta kısmında ara lamel oluşarak sitoplazma bölünmesi tamamlanır.