Mol kavramı, kimyanın temel taşlarından biridir ve öğrencilerin sıklıkla kafasını karıştıran konulardan biri olabilir. Bu nedenle, mol ile ilgili en çok merak edilen soruları ve cevaplarını bir araya getirdik. Bu ders notu, mol kavramını daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
Mol, bir maddenin içerdiği atom, molekül, iyon veya diğer parçacıkların sayısını ifade eden bir birimdir. Tıpkı düzine (12 adet) veya deste (10 adet) gibi, mol de belirli bir miktarı temsil eder. 1 mol, tam olarak 6.02214076 × 1023 tane parçacık içerir. Bu sayıya Avogadro sayısı denir ve NA ile gösterilir.
Mol kütlesi, bir mol maddenin gram cinsinden kütlesidir. Bir elementin mol kütlesi, periyodik tablodaki atom kütlesine eşittir. Bileşiklerin mol kütlesi ise, bileşiği oluşturan atomların atom kütlelerinin toplamıdır.
Örnek: Su (H2O) molekülünün mol kütlesini hesaplayalım:
H2O'nun mol kütlesi = (2 × 1) + 16 = 18 g/mol
Mol sayısı, bir maddenin kütlesinin mol kütlesine bölünmesiyle bulunur. Formülü şu şekildedir:
Mol sayısı (n) = Kütle (m) / Mol kütlesi (M)
Örnek: 36 gram suyun kaç mol olduğunu bulalım:
Mol sayısı = 36 g / 18 g/mol = 2 mol
Normal şartlar altında (0°C ve 1 atm basınçta), 1 mol ideal gazın kapladığı hacme mol hacmi denir ve yaklaşık olarak 22.4 litredir. Bu bilgi, gazlarla ilgili hesaplamalarda sıklıkla kullanılır.
Mol kavramı, kimyasal reaksiyonların stokiyometrisini anlamak ve hesaplamak için hayati öneme sahiptir. Bir reaksiyonda hangi maddeden ne kadar kullanılması gerektiğini, ne kadar ürün oluşacağını mol kavramı sayesinde belirleyebiliriz. Ayrıca, çözeltilerin konsantrasyonunu (molarite) ifade etmek için de mol kullanılır.
Molarite, bir litre çözeltide çözünmüş maddenin mol sayısıdır ve M sembolü ile gösterilir. Molalite ise, bir kilogram çözücüde çözünmüş maddenin mol sayısıdır ve m sembolü ile gösterilir. Bu iki kavram, çözeltilerin konsantrasyonunu ifade etmek için kullanılır.
Mol kesri, bir karışımdaki bir bileşenin mol sayısının, karışımın toplam mol sayısına oranıdır. Mol kesri, genellikle gaz karışımlarının bileşimini ifade etmek için kullanılır ve birimsizdir.