Edebiyatımızın unutulmaz isimlerinden Sezai Karakoç'un kaleme aldığı "Mona Rosa", yıllardır hem duygusal derinliği hem de yapısal özellikleriyle tartışılan bir şiirdir. En merak edilen sorulardan biri de şiirin teknik olarak bir akrostiş olup olmadığıdır. Bu yazıda, bu sorunun cevabını ve şiirin ardındaki hikâyeyi ele alacağız.
Öncelikle akrostiş kavramını tanımlayalım. Akrostiş, bir şiirin mısralarının ilk harflerinin yukarıdan aşağıya okunduğunda anlamlı bir kelime, isim veya cümle oluşturduğu bir şiir tekniğidir. Edebiyatta, özellikle gizli mesajlar vermek veya birine ithafen yazmak için kullanılır.
(Yukarıdaki örnekte ilk harfler "MERV" ismini oluşturur.)
Evet, Sezai Karakoç'un "Mona Rosa" şiiri bir akrostiştir. Şiirin her bir kıtasının ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru okunduğunda "MUAMMER" ismi ortaya çıkar. Bu durum, şiirin kime hitaben yazıldığı konusunda önemli bir ipucu taşır.
Şiir, Sezai Karakoç'un gençlik yıllarında tanıdığı ve platonik bir aşk beslediği Muazzez Akkaya adlı bir kadına ithafen yazılmıştır. "Mona Rosa" (İtalyanca'da "Kırmızı Hanımefendi") bu kadını sembolize eder. Akrostişle oluşturulan "MUAMMER" ismi ise, dönemin yaygın bir erkek ismidir ve bu durum uzun süre şiirin kime yazıldığı konusunda spekülasyonlara neden olmuştur.
Ancak daha sonra anlaşılmıştır ki, "Muammer" aslında Muazzez Akkaya'nın takma adı veya Karakoç'un ona atfettiği bir isimlendirme olabilir. Bu akrostiş tekniği, şairin duygularını gizli ama kalıcı bir iz bırakarak ifade etme yöntemidir.
"Mona Rosa", sadece duygusal yoğunluğuyla değil, aynı zamanda akrostiş gibi edebi bir teknikle örülmüş yapısıyla da Türk edebiyatının en özel şiirlerinden biridir. Şiirin ilk harflerinden çıkan "MUAMMER" ismi, hem şairin iç dünyasına dair bir ipucu verir hem de okuyucuyu şiirin ardındaki hikâyeyi araştırmaya iter. Bu nedenle, "Mona Rosa" teknik olarak bir akrostiş olduğu kadar, duygu ve sanatın iç içe geçtiği bir şaheserdir.
Şiiri okurken, artık bu gizli mesajı da aklınızda bulundurmanız, ona bakış açınızı derinleştirecek ve Sezai Karakoç'un ustalığını bir kez daha takdir etmenizi sağlayacaktır. 🥀
