Türk Kurtuluş Savaşı'nın en kritik diplomatik zaferlerinden biri olan Moskova Antlaşması, 16 Mart 1921 tarihinde imzalandı. Peki bu önemli antlaşma tam olarak kiminle imzalandı? Cevap: Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Sovyet Rusya (RSFSC) arasında.
Antlaşma, Ankara'da bulunan TBMM Hükümeti ile Moskova'da bulunan Sovyet Rusya Hükümeti temsilcileri tarafından imzalandı. Bu, henüz uluslararası alanda tam tanınmamış olan Ankara Hükümeti'nin büyük bir devletle eşit şartlarda imzaladığı ilk antlaşma olması açısından son derece önemlidir.
Moskova Antlaşması, iki ülke arasında "dostluk ve kardeşlik" ilişkilerinin temelini attı. İşte antlaşmanın getirdiği başlıca sonuçlar:
Doğu sınırımız büyük ölçüde belirlendi. Sovyet Rusya, Batum karşılığında Kars, Ardahan ve Artvin'in Türkiye'ye ait olduğunu kabul etti. Bu, Misak-ı Milli'den verilen ilk ve tek tavizdir (Batum).
Sovyet Rusya, TBMM Hükümeti'ni ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk büyük devlet oldu. Bu diplomatik zafer, Ankara Hükümeti'nin meşruiyetini güçlendirdi.
İki taraf, birbirlerine karşı düşmanca ittifaklara girmeyeceğini taahhüt etti. Sovyet Rusya, Türk Kurtuluş Savaşı'na askeri ve mali yardım sağlamayı sürdürdü.
Osmanlı Devleti'nden kalan kapitülasyonların geçersiz olduğu Sovyet Rusya tarafından da kabul edildi.
Moskova Antlaşması, Türkiye'nin doğu sınırını güvence altına alarak, batıda Yunanlara karşı verilen mücadelede arka cephesini güvenceye aldı. İki ülke arasında uzun yıllar sürecek bir işbirliği döneminin başlangıcı oldu. Bu antlaşma, Lozan Antlaşması öncesinde uluslararası alanda kazanılmış en değerli diplomatik başarılardan biridir ve "Doğu Cephesi"ni siyasi olarak kapatan bir belgedir.
Özetle, Moskova Antlaşması (1921), TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanmış, karşılıklı tanıma, dostluk ve işbirliğini tesis eden, Türk Kurtuluş Savaşı'nın kaderine olumlu yönde etki etmiş hayati bir belgedir.