📜 Zekatın Farz Olma Şartları
Bir malın zekatının farz olması için bazı temel şartların bir arada bulunması gerekir. Bunlar:
- ✅ Tam Mülkiyet: Mal, kişinin kendi mülkü olmalı ve ona tam olarak sahip olmalıdır.
- ✅ Nema (Büyüme/Artma) Potansiyeli: Mal, ticaret, doğum veya yavru gibi yollarla artma özelliğine sahip olmalıdır.
- ✅ Nisap Miktarı: Mal, belirli bir alt sınıra (nisap miktarı) ulaşmış olmalıdır.
- ✅ Havelan-ül Havl: Malın üzerinden bir kameri yıl (354 gün) geçmiş olmalıdır.
- ✅ Borç Karşılığı Olmama: Mal, asli ihtiyaçlar ve borçlar düşüldükten sonra nisap miktarında kalmalıdır.
💰 Altın ve Gümüşte Zekat
Altın ve gümüş, nakit para gibi değerlidir ve üzerlerinden bir yıl geçince zekatları verilir.
- 💍 Altın: Nisap miktarı 80.18 gram altındır. Bu miktara ulaşan ve üzerinden bir yıl geçen altının zekatı (1/40) %2.5 oranında verilir.
- 📿 Gümüş: Nisap miktarı 561.2 gram gümüştür. Bu miktara ulaşan gümüşün de zekatı %2.5'tir.
Önemli Not: Kadınların taktığı normal miktardaki ziynet eşyaları (yüzük, küpe, bilezik) için farklı görüşler olmakla birlikte, birikim amaçlı veya lüks sayılabilecek şekilde aşırı olan altın ve mücevherlerin zekatı verilmelidir.
💵 Nakit Para, Hisse Senedi ve Menkul Kıymetler
Nakit para, banka hesapları, tahviller ve hisse senetleri de zekata tabidir.
- 💸 Nakit Para: Nisap miktarı, 80.18 gram altın veya 561.2 gram gümüş değerine denk gelen paradır. Bu değere ulaşan paranın %2.5'i zekat olarak verilir.
- 📈 Hisse Senetleri: İki şekilde değerlendirilir:
- ➡️ Yatırım Amaçlı: Sadece kar elde etmek için alınmışsa, hissenin piyasa değeri üzerinden %2.5 zekat verilir.
- 🏭 Şirket Ortaklığı Amaçlı: Eğer şirketin kendisi zekata tabi mallara (makine, nakit, ticari mal) sahipse, hisse bu malların değeri oranında zekata tabi olur.
🐑 Hayvanlarda Zekat
Otlayarak beslenen (saime) deve, sığır ve koyun/keçi türü hayvanlar belirli sayıları aştığında zekata tabi olur.
🐪 Develerde Zekat
- 1 ile 4 arası deve → Zekat yoktur.
- 5 deve → 1 koyun (1 yaşını bitirmiş)
- 10 deve → 2 koyun
- ... ve artarak devam eder.
🐄 Sığırlarda Zekat (Manda da aynı hükümdedir)
- 1 ile 29 arası sığır → Zekat yoktur.
- 30 sığır → 1 adet "tabi" (1 yaşını bitirmiş erkek buzağı)
- 40 sığır → 1 adet "musinne" (2 yaşını bitirmiş dişi buzağı)
- ... ve artarak devam eder.
🐑 Koyun ve Keçide Zekat
- 1 ile 39 arası koyun/keçi → Zekat yoktur.
- 40 koyun/keçi → 1 koyun/keçi (1 yaşını bitirmiş)
- 121 koyun/keçi → 2 koyun/keçi
- ... ve artarak devam eder.
Not: Ticaret için beslenmeyen, eti veya sütü için beslenen veya yük taşımada kullanılan hayvanlardan zekat verilmez.
🏪 Ticaret Mallarında Zekat
📦 Satılmak üzere alınan her türlü mal (giyim, gıda, elektronik, arazi vs.), nisap miktarına ulaştığında ve üzerinden bir yıl geçtiğinde zekata tabidir. Zekat, bu malların o yılki piyasa değeri üzerinden %2.5 olarak hesaplanır.
🌾 Toprak Ürünlerinde Zekat (Öşür)
Tarım ürünlerinde zekat, mahsul hasat edildiği anda verilir ve buna öşür denir.
- 💧 Doğal Yollarla Sulanan: Mahsulün 1/10'u (%10) verilir.
- 🚰 Emek/Masrafla Sulanan: Mahsulün 1/20'si (%5) verilir.
Toprak ürünlerinde nisap miktarı genel olarak 5 "vesk" (yaklaşık 653 kg) olarak kabul edilir.
🎯 Özet
Zekat, Müslümanın malındaki Allah'ın hakkıdır. 🕌 Nisap miktarına ulaşan ve üzerinden bir yıl geçen;
- 💰 Altın, Gümüş, Nakit Para
- 📈 Ticaret Malları ve Menkul Kıymetler
- 🐑 Belirli Sayıdaki Saime Hayvanlar (Deve, Sığır, Koyun/Keçi)
- 🌾 Toprak Ürünleri (Hasat Zamanı)
zekata tabidir. Zekat, bu malların değeri veya miktarı üzerinden genellikle %2.5 (%2.5) oranında veya hayvanlarda ve toprak ürünlerinde belirlenen miktarlarda verilir.
