Nobel Ödülleri, Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında insanlığa en büyük hizmeti yapan kişi ve kuruluşlara verilen dünyanın en prestijli ödülleridir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak doğmuş ve bu ödülü kazanmış iki isim bulunmaktadır. İşte, Türk tarihine altın harflerle geçen bu değerli isimlerin hikayeleri.
Doğum: 7 Haziran 1952, İstanbul
Ödül Gerekçesi: "Kültürlerin birbiriyle çatıştığı ve kaynaştığı yeni simgeler bulurken, şehrin melankolik ruhunun izlerini sürerken, roman sanatının sınırlarını değiştirdiği için."
Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır. Romanlarında İstanbul'un sokaklarını, tarihini ve kimlik arayışını derin bir melankoli ve zengin bir dille anlatır. Benim Adım Kırmızı, Kar ve Masumiyet Müzesi gibi eserleri dünya çapında tanınmış, birçok dile çevrilmiştir. Ödül, onun evrensel temalara yerel bir bakış açısıyla yaklaşma yeteneğini taçlandırmıştır.
Doğum: 8 Eylül 1946, Savur, Mardin
Ödül Gerekçesi: "Hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları" için Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile birlikte.
Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel Ödülü kazanan ikinci Türk vatandaşıdır. Ödülü, moleküler biyoloji ve genetik alanındaki çığır açıcı çalışmalarıyla kazanmıştır. Sancar'ın "DNA onarım mekanizmaları" üzerine yaptığı araştırmalar, kanser tedavilerinin geliştirilmesi ve hücrelerin yaşlanma süreçlerinin anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle nükleotid eksizyon onarımı mekanizmasını aydınlatmıştır.
Türkiye doğumlu ve vatandaşı olan iki ismin yanı sıra, Türk kökenli veya Osmanlı topraklarında doğmuş başka Nobel kazananlar da tarihe geçmiştir:
Orhan Pamuk ve Aziz Sancar, farklı alanlarda—edebiyat ve bilim—insanlığın bilgi birikimine yaptıkları olağanüstü katkılarla bu büyük onuru Türkiye'ye getirmişlerdir. Onların hikayeleri, azim, yaratıcılık ve evrensel düşüncenin somut kanıtlarıdır. Yeni nesillere ilham olmaya ve "Türkler neden az Nobel alıyor?" sorusuna cevap ararken, aslında bilim ve sanat alanında kalıcı eserler bırakmanın önemini hatırlatmaya devam etmektedirler.
Not: Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Akademisi ve Norveç Nobel Komitesi tarafından her yıl düzenli olarak verilmektedir. Ekonomi ödülü ise 1968'den itibaren İsveç Merkez Bankası tarafından Alfred Nobel anısına verilmektedir.
